Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
buntownicząnaturęstreetartu,któryjestmanifestacją
praktykąprzechwytywania,polegałnaprzeniesieniu
poglądówautorairodzajemkomunikatuskierowanego
określonegofragmentuzpierwotnegokontekstudoin-
dokonkretnegoodbiorcy–współobywatela,współmiesz-
negoipoprzeztenzabiegzmianęjegosensu.Sytuacjoni-
kańca,sąsiada.Bykomunikatdotarłdoinnych,stosuje
ściprzekształcaliistniejącewcześniejelementyulicznego
sięczęstozabawnąformępoprzedzonąsporządzeniem
krajobrazunp.reklamyczyznakidrogowe.Podobnero-
dokładnegoprojektuijesttojedenzelementówróż-
dzajedziałańwykorzystywałypóźniejinneruchykontr-
niącychgoodgraffiti.Uzaraniastreetart,podobniejak
kulturowe:podczaswydarzeńwiosnystudenckiej1968
graffiti,byłnielegalnąformąartystycznejkreacji.Uwa-
roku,wberlińskiejdzielnicyKreuzebergczyśrodowiska
runkowałotowykształceniesiękolejnejjegocechy–szyb-
punkowe
25.
kościpowstawania.Popularnestałysięvlepki(samoprzy-
Sztukaulicystałasięipozostajedodniadzisiejszego
lepneformygraficzneoniewielkichrozmiarach)czyszab-
formądialogu,aczęstotakżeprotestuspołeczeństwa.
lony(obrazpowstałypozamalowaniuszablonuprzyłożo-
negodopodłoża–ściany).
Prezentowanaprzezstreetartowcówbuntowniczapo-
Murale
stawawobeczastanegoporządkuświatabyłaobecnajuż
wcześniej.WdziejachhistoriisztukiXXwiekubliskabyła
Jednązformdialoguspołecznegojestrównieżmural.
awangardzie,któraatakowałazinstytucjonalizowanie
Źródłosłowunależyszukaćwjęzykuhiszpańskim
dyskursuosztuce.Dobuntownikównależelidadaiści,
iwłoskim(h.mural,wł.murale–ścienny;malarstwo
surrealiści,konstruktywiściczyfuturyści.Sztukadlano-
ścienne)
26.Tenneologizmzaadaptowanydopotrzeb
wegoczłowiekaczywyjściezesztukąwmiastotohasła
sztukiXXwiekuodpowiadawjęzykupolskimokreśleniu
znanezpoczątkuubiegłegowieku.
Hmonumentalnemalarstwościenne”.Posiadaodpowied-
Innycharakter,równiebuntowniczy,miałprzekazgra-
nidlaswojegogatunkutypkompozycjimalarskiej,która
ficznymalowanypodczasokupacjihitlerowskiejnamurach
wchodziwrelacjezarchitekturą,przyczymdziełomalar-
Warszawyiinnychpolskichmiast.Dotakichwymownych
skiezachowujeswojąautonomię
27.Badacze,podobnie
protestówwolnegonaroduwzniewolonejrzeczywistości
jakwprzypadkugraffiti,genezęmuralujakozjawiska
należyznakPolskiWalczącej.Historiauwarunkowałaod-
artystycznegodostrzegająjużwpaleolicie,mającnamy-
miennośćpolskiegostreetarturównieżwpóźniejszych
ślimalarstwonaskalne.Bliższenamczasowoitreściowo
dziesięcioleciach.Przypomnijmyniewielkierozmiarami,
sądokonaniameksykańskiegomuralizmu(DiegoRivera,
leczpodniosłetreściowoszablonyjakiepojawiłysięna
JoseClementeOrozco,DavidAlfaroSiqueiros).Wpo-
murachpolskichmiastpoogłoszeniustanuwojennego
czątkachXXwiekuekspresjoniścimeksykańscyopowie-
w1981r.
dzielisiępostronierewolucyjnychzmianiprogramowo
Omawiającwzarysiegenezęzjawiska,jakimjeststre-
tworzylisztukędlaludu.Dlategoteżnajpełniejwypowia-
etart,niesposóbpominąćmiędzynarodowegoruchu
dalisięwsztucemonumentalnej–malowidłachimozai-
sytuacjonistóworazpraktykidetournement.HMiędzy-
kachzwiązanychzarchitekturągmachówużyteczności
narodówkaSytuacjonistów”narodziłasięw1957r.ze
publicznej
28.
sprzeciwukilkugrupartystycznychwobeckapitalizmu.
Wlatachsześćdziesiątychzmalałapopularnośćmalar-
Remediumnanękającespołeczeństwobolączki,wtym
stwamonumentalnego.Tenstanrzeczyhistorycysztuki
służalczośćsztuki,miałobyćprzywróceniebezpośrednie-
tłumacządominacjątendencjimodernistycznychwarchi-
tekturzeisztuce.Ponownyrozkwitnastąpiłwkolejnej
11
godoświadczenia,wyobraźniamiałasięstaćnarzędziem
przekształcaniarzeczywistości.Detorunament,zwanyteż
dekadzieitrwałrównieżwlatachosiemdziesiątych.Bo-
25D.Aleksiak,Sztukauliczna.DziałalnośćartystycznawprzestrzenimiejskiejnaprzykładzieGdańska,msppracylicencjackiejna-
pisanejwKatedrzeKulturoznawstwaUniwersytetuGdańskiego,Gdańsk2011,s.21–27.
26Małysłownik…,s.191.
27M.Bąkowska,Pięknasztukamalowania-murale,[w:]Wizjeire-wizje.WielkaksięgaestetykiwPolsce,(red.)K.Wilkoszewska,
Universitas,Kraków2007,s.423.
28Tamże,s.424;B.Stępień,Łódzkiemurale.NiedocenionagrafikaużytkowaPRL-u,Comer,Łódź2010.
