Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Nazewnictwozwiązkówkompleksowych
15
rowewwewnętrznejsferzekoordynacyjnejtworząwokółatomucentralnegofiguręlub
bryłębędącąwielościanemkoordynacyjnym(rozdz.2).
Istniejąformykompleksowe,wktórychcentrakoordynacjizłożonesąztakichsa-
mychlubróżnychligandów.Wpierwszymprzypadkusątokompleksyproste(homolep-
tyczne),wdrugim—mieszane(heteroleptyczne).Niezawszezpunktuwidzeniageome-
triikompleksyhomoleptyczne,czylimającetesameligandy,sąrównocenne(patrznp.
efektJahna–Tellera,rozdz.3).
1.4.Nazewnictwozwiązkówkompleksowych
SystemnazewnictwazwiązkówkompleksowychzostałzaproponowanyprzezAlfreda
Wernerajużw1913r.Byłtosystemaddytywny(najpierwnazwyligandów,późniejzmo-
dyfikowananazwaatomucentralnego).Dziękitemuoddawałonnietylkoskładzwiązku,
alewwieluprzypadkachtakżejegobudowę.
Nazewnictwozwiązkówkompleksowychregulująobecniezasadyustaloneprzez
MiędzynarodowąUnięChemiiCzystejiStosowanej(IUPAC).Nazewnictwopolskieróż-
nisięprzytymwniektórychpunktachodopracowanegowjęzykuangielskim,cojest
konsekwencjądostosowaniadonaszychtradycjijęzykowych.Niektóreztychregułztru-
demadaptująsięwchemii,czegoprzykłademmożebyćstosowanieprzedrostków:di,tri-,
tetra-itd.wceluokreślenialiczbypodstawnikówczyatomówwcząsteczcezwiązkównie-
organicznych(np.SF4—tetrafluoreksiarki,N2O5—pentatlenekdiazotuitd.).Dlatego
wciążjeszczedopuszczalnesąprzedrostkipolskie,czegoprzykłademsątakienazwy,jak
„dwutlenekwęgla”czy„trójtleneksiarki”.Wodniesieniudozwiązkówkoordynacyjnych
—nietakgłębokoosadzonychwtradycjichemicznejijęzykowej—stosowanieprzed-
rostkówłacińskichigreckich,zgodniezregułamiIUPAC,niebudzitakichkontrowersji.
WSuplemencieS2przedstawiononajważniejszeregułynazewnictwazwiązkówkom-
pleksowych,zilustrowaneodpowiednimiprzykładami.Jestoczywiste,żeniemożnapra-
widłowonazwaćzwiązku,niestosującprzytymrównocześniekilkureguł.Dlategowpro-
cesieuczeniasięnależyzwrócićuwagęprzedewszystkimnatęczęśćnazwy,doktórej
odnosisięomawianareguła.
Podaneregułypraktycznienieobejmujązwiązkówmetaloorganicznych.Nieomó-
wiononazewnictwaklasterówmetali(wskrócieprzedstawionojedynienomenklaturę
kompleksówdwurdzeniowych).Szczegółoweregułypisaniawzorówinazwzwiązków
koordynacyjnychsązebranewmonografiiNomenklaturachemiinieorganicznej[1.16].
*
Wliteraturzechemicznejstosujesięzamienniepojęcia„związekkompleksowy”,
„związekkoordynacyjny”czy„chemiakoordynacyjna”i„chemiazwiązkówkomplek-
sowych”.Ponadtospotykasięokreślenie„komplekskoordynacyjny”dlazwiązku,który
jestklasycznymkompleksemzawierającymcentrum,którekoordynujeligandy.Wtym
miejscutrzebapodkreślić,żecentrumkoordynacjimożebyćmetalem(npMg2+,Al3+)
lubniemetalem(NH4
+,ClO
4
1).Komplekskoordynacyjnyróżnisięodtzw.kompleksu
