Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10Styl0Stylistyka–dawniejidziś
1010Pojęciestylu0Przybliżenie
Polskiwyrazstyljestadaptacjąłacińskiegorzeczownikastilus,oznaczające-
gopierwotnie‘rylec,służącydopisanianadrewnianychtabliczkach,pokrytych
woskiem’.Jużjednakwstarożytnościsłowostiluszyskałoinnysens,znanytakże
dzisiejszejpolszczyźnie:‘sposóbjęzykowegoukształtowaniatekstupisanegolub
mówionego’.
OdXVIIIw.począwszy,ażdowspółczesności,używasiępojęciastylrów-
nieżwznaczeniuszerszym,zodniesieniemdozespołucechwłaściwychróżnym
sztukom(mówimyostylacharchitektonicznych,stylachwmuzyceitańcu,stylu
malarskim,filmowym,teatralnymitp.).
WiekXXzakrespojęciastylrozszerzyłjeszczebardziej,obejmującnimwszel-
kiewytworyizachowaniaczłowieka(mówimydziśostylupracy,bycia,myślenia,
gry,jazdysamochodem,ubieraniasię,świętowaniaitp.).
Rzeczjasna,żedyscyplinęfilologiczną,jakąjeststylistyka,interesujestylro-
zumianywęziej–jako,mówiącnajogólniej–sposóbwysławianiasięwłaściwy:
pisarzowi,pojedynczemutekstowi,epoceczyprądowiliterackiemulubzwiązany
zokreślonąsytuacjąmówienia,typemodbiorcy;wiążącysięzprzekazemokreślo-
nychtreściiwartości.
Specyfikatakogólnierozumianegostyluzwiązanajestzawszezwyborem
spośródogółudostępnychwyrazów,formsłowotwórczychifleksyjnych,kon-
strukcjiskładniowychiformgatunkowych,atakżeprozodyjnychirytmizacyj-
nychelementów,mającychokreślonąwartośćstylistyczną(awięcniosących
np.nacechowaniekolokwialne,oficjalneczyuczuciowe).Takiwybórjest
wpraktycezwiązanyzróżnymiczynnikami:zjednejstronyzindywidual-
nąskłonnościąnadawcytekstuijegodążeniemdooryginalności,zdrugiej
–zkoniecznościądostosowaniawypowiedzidowymagańsytuacjikomunika-
cyjnej,zwyczajówjęzykowychwłaściwychepoce,konwencjiliterackiejczyga-
tunkowej.Wteoriachwspółczesnejstylistykirozumieniepojęciastyluzależnio-
nejestodprzyjętejmetodologiibadawczej.
