Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Stylistyka-narodzinysamodzielnejdyscyplinybadańfilologicznych
13
Zadopełnienieujęćzagadnieństylistycznych,podejmowanychjeszczepoza
samodzielnądyscyplinąnazywanąstylistyką,możnauznaćklasycystycznepróby
formułowaniaprzepisówwnowożytnychpoetykachnormatywnych,dokonywane
naprzykładprzezG.C.Scaligera(wPoeticeslibriseptem–1561),N.Boileau
(wSztucepoetyckiej–1674),czynagrunciepolskimprzezM.K.Sarbiewskiego
(wDeperfectapoesi–wyd.wpolskimprzekładzieOpoezjidoskonałej,1954oraz
wPraeceptapoetica–wyd.wpolskimprzekładzieWykładyzpoetyki,1958)czy
autoraSztukirymotwórczej(1788)–F
.Dmochowskiego.
1030Stylistyka–narodzinysamodzielnejdyscypliny
badańfilologicznych
Stylistyka,jakosamodzielnadyscyplinanaukowazwłasnymiaparatemter-
minologicznymimetodamibadawczymi,zaczęłasięwyodrębniaćnaprzełomie
XIX/XXw.Zrodziłasięwklimacienaukowymstrukturalizmu.Nowoczesnych
podstawteoretycznychdobadaństylistycznychdostarczyłuczeńFerdynanda
deSaussure’a,profesoruniwersytetuwGenewie–CharlesBally(1865–1947).
Jegodwierozprawy:Precisdestylistique(1905)orazTraitédestylistiquefran-
çaise(1909),pozwalająuznaćichautorazaojcanowożytnejstylistyki.
103010StylistykawujęciuCh0Bally’ego
PodstawęteoretycznądlastylistykiwujęciuCh.Bally’egostanowigłówna
antynomiastrukturalizmu:langue–parole(język–mówienie).Takżepodsta-
wowekategorieopisowerozwijanejprzezBally’egostylistykizaczerpniętesąze
strukturalizmu.Należądonich:system,wariant,wartość,funkcja.
Styl,wedługszwajcarskiegojęzykoznawcy,tozespółnacechowanycheks-
presywniejednostekjęzyka(Ballyposługujesiępojęciembarwyemocjonal-
nej)realizowanychnapłaszczyźnietekstu.Stylutożsamianyjestzatempo-
czątkowowyłączniezwyrażaniememocjonalnościitraktowanyjestjako
system,stanowiącydopełnieniekodujęzykowego.Stylopierasięnazjawisku
wariancjifakultatywnej(nawyborzespośróddostępnychśrodkówsynoni-
micznych).
Zadaniemstylistykijestwedługuczonego:
•opissystemustylistycznegodanegojęzyka(identyfikacjawłaściwychmu
środkówekspresywnychorazichklasyfikacja)wsposóbwolnyodoceny
estetycznej,zapomocąlubianejprzezstrukturalistówmetodyopozycji
oraz
•analizasposobówwyrażanianapłaszczyźniemówienia(parole),aprzede
wszystkimodpowiedźnapytanie,wjakisposóbmówiącywykorzystujedo-
stępnemuśrodkijęzykowe.
