Wyzwania starzejącego się społeczeństwa

Marek Okólski

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-235-3392-4

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323533924

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

429

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Red. Okólski, Marek . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2018, 429 s. ISBN 978-83-235-3392-4, doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533924

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Okólski, M.

T1 Wyzwania starzejącego się społeczeństwa

PB Uniwersytet Warszawski

PP Warszawa

YR 2018

SN 978-83-235-3392-4

DOI https://doi.org/10.31338/uw.9788323533924

Bibliografia BibTex:

@Book{ 200830, author = "", editor = "Okólski, Marek", title = "Wyzwania starzejącego się społeczeństwa", publisher = "Uniwersytet Warszawski", year = "2018", address = "Warszawa", isbn = "978-83-235-3392-4", doi = "https://doi.org/10.31338/uw.9788323533924" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Okólski, Marek

TI - Wyzwania starzejącego się społeczeństwa

PB - Uniwersytet Warszawski

CY - Warszawa

PY - 2018

SN - 978-83-235-3392-4

ER -

DOI - https://doi.org/10.31338/uw.9788323533924

Netografia (standard APA):

. Red. Okólski, Marek. Wyzwania starzejącego się społeczeństwa [baza danych online] Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2018 [dostęp: 03 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/wyzwania-starzejacego-sie-spoleczenstwa-marek-okolski-200830. doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533924

społeczeństwo, fertility, system emerytalny, pension system, migration, starzenie się, population, society, depopulacja, seniorzy, aging, polityka demograficzna, demographic policy, seniors, demographic transition, reproduction

Autorzy przedstawiają stojące przed polskim społeczeństwem wyzwania wynikające ze starzenia się ludności, odwołując się do doświadczeń innych społeczeństw i przenosząc te doświadczenia na specyficzne warunki demograficzne oraz uwarunkowania społec...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-235-3392-4

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323533924

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2018

Liczba stron:

429

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Słowo wstępne11
1.1. Długookresowe zmiany ludnościowe jako zjawisko historyczne i cywilizacyjne związane z modernizacją22
starzenie się społeczeństwa22
1.2. Przejścia demograficzne26
1.2.1. Sekularna równowaga demograficzna jako przesłanka ontologiczna26
1.2.2. Przejście demograficzne jako zmiana porządku (wzorca) reprodukcji ludności27
1.2.3. Zmiany w strukturze demograficznej29
1.2.4. Zmienna rola rodziny29
1.2.5. Transfery rodzinne (międzypokoleniowe)33
1.2.6. Rodzina epoki późnej modernizacji35
1.2.7. Drugie przejście demograficzne36
1.3. Przejście migracyjne38
1.3.1. Przejście demograficzne a presja migracyjna38
1.3.2. Przejście migracyjne – centralna część cyklu migracyjnego39
41
1.4. Starzenie się społeczeństwa w trakcie modernizacji45
1.4.1. Odmłodzenie struktury wieku na początku przejścia demograficznego45
1.4.2. Czynniki starzenia się populacji w trakcie przejścia demograficznego46
1.4.3. Przejście struktury wieku (age transition)46
1.4.4. Starzenie się populacji – aspekt ilościowy i strukturalny47
1.4.5. Starzenie się a transfery międzypokoleniowe w epoce późnej nowoczesności48
1.5. Wyzwania dla starzejącego się społeczeństwa51
1.5.1. Dywidenda demograficzna i jej następstwa51
1.5.2. Wyzwania w podstawowych sferach życia społecznego52
2.1. Uwagi wstępne66
CZĘŚĆ II. PRAWIDŁOWOŚCI/ANOMALIE LUDNOŚCIOWEW POLSCE Z PERSPEKTYWY DŁUGIEGO TRWANIAMarta Kiełkowska 2. Przemiany rozrodczości w Polsce66
2.2. Początek przemian demograficznych na ziemiach polskich68
2.3. Bezpośrednie determinanty przemiany rozrodczości po II wojnie światowej70
72
2.3.2. Tworzenie rodzin73
2.3.3. Zmiany płodności76
ustrojowej80
2.5. Podsumowanie81
3. Niedokończone przejście migracyjne85
3.1. Wstęp85
3.2. Wzrost demograficzny i potencjał migracyjny (od końca XIX w. do 1939 r.)86
3.3. Zakłócenia procesów ludnościowych w wyniku II wojny światowej (1939–1948)90
r. do lat 80. XX w.)94
3.5. Emigracja pod przykrywką wyjazdów czasowych (lata 80. XX w.)97
3.6. Stopniowe otwieranie granic (od 1989 r.)99
3.7. Napływ do Polski (od 1989 r.)102
3.8. Podsumowanie104
4. Przejście struktury wieku109
4.1. Wstęp109
4.2. Dane i metoda analizy112
4.3. Wyniki analizy115
4.3.1. Proces depopulacji115
4.3.2. Przebieg procesu starzenia117
4.3.3. Czynniki procesu starzenia120
4.4. Podsumowanie127
5.1. Starzenie się ludności a starzenie się społeczeństwa132
CZĘŚĆ III. STARZENIE SIĘ POPULACJI Z PERSPEKTYWYMAKROSPOŁECZNEJEwa Jaźwińska, Marta Kiełkowska 5. Konsekwencje społeczne starzenia132
5.2. Katalog konsekwencji społecznych starzenia się populacji134
5.2.1. Zmiany w gospodarce i na rynku pracy136
relacjach międzypokoleniowych137
opiekuńczych143
wartości147
5.2.5. Zmiany w partycypacji społecznej seniorów152
5.2.6. Zmiany w polityce państwa154
5.3. Podsumowanie156
6.1. Wprowadzenie162
Marta Anacka, Anna Janicka, Paweł Kaczmarczyk, Małgorzata Wrotek 6. Rynek pracy, system emerytalny i opieka zdrowotna z perspektywy ekonomicznej162
6.2. Efekty związane z rynkiem pracy164
6.2.1. Zmiany aktywności zawodowej165
6.2.2. Zmiany w produktywności171
6.2.3. Zmiany relacji pracy i kapitału174
6.2.4. Niedopasowania popytu i podaży175
6.3. Wpływ zmian struktury populacji na systemy zabezpieczenia społecznego176
6.4. Starzenie się demograficzne a funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia181
6.4.1. Starzenie się a opieka medyczna181
6.4.2. Starzenie się a opieka długoterminowa185
6.5. Starzenie się i inne efekty ekonomiczne – koncepcja dywidendy demograficznej190
6.6. Podsumowanie194
7.1. Wstęp201
Maciej Duszczyk, Magdalena Lesińska, Kamil Matuszczyk 7. Upolitycznienie starzenia się społeczeństwa – perspektywa polityki (policy) i polityków (politics)201
7.2. Teoretyczne podstawy upolitycznienia starzenia się populacji203
7.3. Upolitycznienie starzenia się społeczeństwa w Polsce206
7.4. Podniesienie i zrównanie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn oraz prace nad tworzeniem systemu opieki długoterminowej jako przykłady procesu upolitycznienia (lub jego braku)217
7.4.1. Wiek emerytalny217
7.4.2. Opieka długoterminowa220
7.5. Podsumowanie i wnioski223
8.1. Wstęp228
CZĘŚĆ IV. STARZENIE SIĘ POPULACJI Z PERSPEKTYWYLOKALNEJ/REGIONALNEJMagdalena Lesińska, Kamil Matuszczyk 8. Regionalna polityka demograficzna na przykładzie trzech wybranych województw228
8.2. Regionalna polityka demograficzna – próba definicji229
8.3. Przyszłość polskich regionów według badań i prognoz demograficznych231
8.4. Reakcja władz regionalnych – możliwe działania modelowe236
zachodniopomorskim239
Specjalna Strefa Demograficzna240
8.5.2. Województwo łódzkie – plan przeciwdziałania depopulacji242
8.5.3. Województwo zachodniopomorskie – program wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej243
demograficznej w trzech województwach: łódzkim, opolskim i zachodniopomorskim245
8.7. Podsumowanie250
9.1. Wprowadzenie255
Agnieszka Radziwinowiczówna, Anna Rosińska 9. Lokalna realizacja polityk senioralnych w obszarach partycypacji, integracji i opieki255
senioralnej i ich lokalna implementacja258
9.2.1. Aktywność obywatelska259
9.2.2. Integracja społeczno-kulturowa259
9.2.3. Opieka260
264
9.4. Wyzwania starzejącego się społeczeństwa z perspektywy lokalnej266
9.4.1. Lokalna realizacja polityk w obszarze aktywności obywatelskiej osób starszych267
9.4.2. Lokalna realizacja polityk w obszarze integracji społeczno-kulturowej osób starszych269
9.4.3. Lokalna realizacja polityk w obszarze opieki nad osobami starszymi271
9.5. Podsumowanie279
10.1. Wprowadzenie287
rozwiązania opiekuńcze287
10.2. Metodologia badań289
10.3. Sytuacja seniorów w społecznościach lokalnych291
10.3.1. Gospodarstwa domowe292
10.3.2. Zapotrzebowanie na opiekę295
10.3.3. Opieka a migracje297
10.4. Typy rozwiązań opiekuńczych w rodzinach seniorów300
10.4.1. Rozwiązanie opiekuńcze: doraźna pomoc302
10.4.2. Rozwiązanie opiekuńcze: główny opiekun – rodzina303
10.4.3. Rozwiązanie opiekuńcze: główny opiekun – instytucja304
10.4.4. Rozwiązanie opiekuńcze: luźna sieć opieki305
10.4.5. Rozwiązanie opiekuńcze: gęsta sieć opieki306
10.5. Podsumowanie307
CZĘŚĆ V. STARZENIE SIĘ POPULACJI W PRZYSZŁOŚCIMarta Anacka 11. Przyszłość demograficzna Polski. Dlaczego potrzebne są nam nowe prognozy314
populacyjnych dla Polski314
definicjami ludności317
stosowanych w dotychczasowych projekcjach317
zagranicznych318
11.2.3. Problem niekwantyfikowalnej niepewności321
11.3. Propozycja założeń metodologicznych do konstrukcji prognozy populacyjnej Mig/Ageing322
11.3.1. Modyfikacja polegająca na zastąpieniu populacji faktycznej populacją rezydującą324
skorygowanymi324
11.3.4. Modyfikacja polegająca na ustaleniu horyzontu czasowego prognozy do 2060 r328
do Polski328
11.4. Wyniki prognozy Mig/Ageing329
12.1. Prognoza migracji z i do Polski do roku 2060334
12.1.1. Założenia prognozy migracyjnej334
Anna Janicka, Marta Anacka 12. Starzenie się populacji w warunkach dopełniającego się przejścia migracyjnego334
12.1.2. Wyniki prognozy migracyjnej340
12.1.3. Dopełnianie się przejścia migracyjnego w Polsce342
12.2.1. Cudzoziemcy w populacji343
na strukturę wieku populacji Polski343
12.2.2. Dekompozycja czynników zmian wielkości i struktury populacji348
12.3. Podsumowanie: zmiana roli migracji351
13.1. Prognozowane zmiany wielkości podaży siły roboczej355
Anna Janicka, Paweł Kaczmarczyk 13. Wybrane problemy rynku pracy starego społeczeństwa w przyszłości355
13.2. Równowaga podaży i popytu na pracę w starzejącym się społeczeństwie365
13.3. Cudzoziemcy na rynku pracy366
13.4. Podsumowanie374
14.1. Wprowadzenie377
Paweł Kaczmarczyk, Małgorzata Wrotek 14. Determinanty popytu i wydatków publicznych na opiekę długoterminową – doświadczenia Polski na tle Europy377
14.2. Determinanty popytu i wydatków na LTC – wnioski z analiz empirycznych379
14.2.1. Czynniki fundamentalne: wzorce zachorowalności i niesamodzielności379
14.2.2. Czynniki społeczno-demograficzne oraz cechy gospodarstw domowych380
rozwoju gospodarczego i polityki publiczne381
14.3. Dane i metoda383
14.4. Wyniki estymacji i dyskusja384
14.5. Podsumowanie391
Konkluzje399
Indeks rzeczowy405
Noty o autorach419
Abstracts422
3.4. Migracje w „kraju bez wyjścia” (od1948

PRZEMIANY

CYWILIZACYJNE,

LUDNOŚCIOWE...

modernizacjibezdeﬁniowaniagowkategoriachkonkretnychprocesówcywi-

lizacyjnych,tozaniminależytuwymienić-bezomówieniasamejistotyPD

(por.podrozdział1.2.2)-najważniejszeprocesyspołeczno-ekonomiczne,pro-

wadzącedozmianyporządkuludnościowego.Chodzitugłównieobezprece-

densowąwhistoriiludzkościpoprawęzdrowotnościpopulacjiiznacząceogra-

niczenieliczbyzgonów,wywołanychgłodemiepidemiamichoróbzakaźnych.

DotegostanuwpoczątkowejfaziePDprzyczyniłysięnastępująceczynniki:

powolnywzrostdochoduorazwiększawydajnośćpracywrolnictwie,postęp

wprzechowywaniuidostawieżywności,atakżeupowszechnienietransportu

orazsieciwodociągówikanalizacji,któraułatwiłaścisłąkontrolęsanitarną.

Zaczęływięczachodzićzłożoneprzemianyspołeczno-kulturowe,skutkujące

spadkiemrozrodczości,nuklearyzacjąrodziny3iograniczeniemjejekonomicz-

nejfunkcji,cowiązałosięzwyłonieniemsięnowoczesnegorynkupracywmia-

stach,wktórymzaczęłypartycypowaćkobietyimłodzież,będącegoskutkiem

industrializacjiorazurbanizacji.WpóźniejszymokresiePDspadekrozrodczo-

ściwynikałrównieżzezmianystatususpołecznegoirólspołecznychkobiet

idzieci,przedewszystkimemancypacjikobietiobjęciadziecipowszechnąedu-

kacjąizakazempracywewczesnymokresieichżycia.Nateprzemianyzare-

agowałyrównieżsystemypolityczne,choćzopóźnieniem(np.procesprzyzna-

waniakobietomczynnegoibiernegoprawawyborczegotrwałponad80lat).

Wreszcie,realizacjapolitykiludnościowejwramachpaństwanarodowego,roz-

budowapaństwaopiekuńczego(welfarestate),poszerzeniezakresuwolności

ispektrummożliwościjednostek(Kellner1989)pociągnęłyzasobądalszyspa-

dekrozrodczości,zmianęformrodzinyijejtrwałości(por.podrozdział1.2.4).

PrzemianyludnościoweskładającesięnaPDnależytraktowaćjakonie-

odłącznyskładnikmodernizacji,ponieważnietylkozniejwynikały,leczdo

pewnegostopniarównieżjąwarunkowały.Chodzinamoprocesyludnościowe,

dziękiktórymstan,strukturawedługwiekuirozkładterytorialnypopulacji

umożliwiałydalszeprocesymodernizacyjne,wszczególności:właściwąpo-

dażialokacjęsiłyroboczej,wzrostproduktywnościikonkurencyjności,indu-

strializację,rozwójsektorausługitd.Ważnąrolędlapostępugospodarczego

odegrałoodmłodzeniestrukturywiekuludnościwpierwszejfaziePD,spadek

płodnościwkolejnejfazie,atakżemigracjeludnościzewsidomiast,regionów

ikrajówzgłaszającychniedobórsiłyroboczej.Zkoleistarzeniesiępopulacji

(por.podrozdział1.2.3),którewspółcześnienabieracorazwiększegoimpetu,

zrodziłowielezagrożeńdlarozwojugospodarczego4,oczymbędziedalejmowa.

3Pojęcierodzinanuklearnazostanieobjaśnioneniżej(wpodrozdziale1.2.4,atakżewprzyp.11).

4Niemożnawykluczyć,żewyzwania,jakiestwarzastarzeniedlarozwojugospodarczego,okażąsięrównież

szansąnazmianyjakościowe,prowadzącedowiększegoniżdotąduwzględnianiawstrategiachrozwojo-

wychpotrzebludzkichistanuśrodowiskaczłowieka.

Brak wyników

Wyzwania starzejącego się społeczeństwa

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra