Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZPolskichStudiówSlawistycznych,seria13,t.1,Poznań2018
A
NNA
B
OGUSKA
PolskaAkademiaNauk
Utopiawliteraturzechorwackiejaideapostępu.
Studiumzhistoriiideidobynowoczesności
Upovijestisocijalnihznanostiifilozofijeimaitakvihidejazakojesemožerećida
zauzimajupovlaśtenomjesto.Povlaśtenoneusmislusakrosantnostiinedodirljivo-
stinegousmislutrajnostiitrajneinterpretativneupitnosti.Takvomjestonedvoj-
benopripadaimodernojidejinapretka.[ł]Takojestavspramidejenapretkauvijek
predstavljaoneśtoviśeodobičnogteorijskogifilozofskogizričaja;unjemuse
zapravosnažnoočitovaoduhodređenogvremena,dominantnopoimanjenjegova
povijesnogsmjera
1
(Kalanj1994:11-12).
Oczywistośćprzytoczonejtukonstatacjichorwackiegosocjologa,Rade
Kalanja,oniekwestionowalnejważności—nietylkownauce,cosugeruje
autor,aletakżewdyskursiepublicystycznym,wsztuce,zwłaszczawlitera-
turzeifilmie—nowoczesnejideipostępuorazmożliwościprzyswajania
przezdyskusje,toczącesięwokółniej,mentalnejatmosferyczasów,niejest
jednoznacznazobecnościątematunagruncierefleksjichorwackiej.Oile
możnaznaleźćdwudziestowieczneogólneopracowaniapoświęconeprogre-
sowi
2
,otyleproblematykadotyczącaprzyswojeniaidei(bądźjejodrzuce-
---
---
---
---
---
---
---
---
1
Whistoriinaukspołecznychifilozofiisąitakieidee,októrychmożnapowiedzieć,
żezajmująuprzywilejowanemiejsce.Uprzywilejowaneniewsensieświętejprawdyiniety-
kalności,alewsensietrwałościitrwałejinterpretacyjnejkwestionowalności.Takiemiejsce
niewątpliwieprzypadainowoczesnejideipostępu.[ł]Itakstosunekwzględemideipostępu
zawszereprezentowałcoświęcejodzwyczajnegoteoretycznegoifilozoficznegowykładu;
wnimsięwistociesilnieuzewnętrzniałduchokreślonegoczasu,dominującerozumieniejego
historycznegokierunku(wszystkietłumaczenia,jeśliniezaznaczonoinaczej-A.Boguska).
2
NatematpostępupisaliwChorwacjimi.in:LinoVeljak,Novidruštvenipokretiiidejana-
pretka(1988),RadeKalanj—apredakusocijalnoekološkomvidokrugu(1993);Modernostinapredak
(1994),Modernodruštvoiizazovirazvoja(1994),Idejeidjelovanje.Oglediokulturnimpromjenama
irazvoju(2000),Modernizacijaiidentitet(2008);IvanCifrić—Napredakizmeđusadašnjostiibu-
