Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MałgorzataWitak
JarosławPędziński
1.4.Środkowyipóźnyholocen
Eustatycznywzrostpoziomuoceanuświatowegowynikającyzociepleniaklimatu
wokresieatlantyckim(8950-5750kalBP)uruchomiłszerokiepołączeniezbior-
nikabałtyckiegozMorzemPółnocnymwrejonieCieśninDuńskich.Tokluczowe
zdarzeniedlahistoriicałegoMorzaBałtyckiegonazwanotransgresjąatlantycką,
którakorelujeztransgresjąflandryjskąMorzaPółnocnego.Wskuteknapływu
ogromnejilościsłonychwódpowstałoMorzeLittorina(8350-4500kalBP),
któregopoziomwzrósłod-15do-1mp.p.m.(Uścinowicz,2003).Transgresja
MorzaLittorinawywołałaistotnezmianywjegostrefiebrzegowej.Wieleobsza-
rówdotychczaslądowychzostałozatopionychprzezmorze.WZalewiePuckim,
oddzielonymodZatokiGdańskiejpiaszczystąbarierąRybitwiejMielizny,iod
stronyotwartegomorzaprzezzachodniączęśćPółwyspuHelskiegowskutektrans-
gresjiatlantyckiejpowstałalaguna(Witak,2002).Wwynikuakrecjistopniowo
przyrastałPółwysepHelski,którywpóźnymokresieatlantyckimsięgałJuraty.
Około6850kalBPliniabrzegowaZatokiGdańskiejleżałabliskoobecnej
(rys.1.5).ZdaniemMojskiego(2000)miejscamiprzekraczałastanobecny,oczym
świadczypozycjamartwegoklifupowstałegowczasiemaksymalnejtransgresji
MorzaLittorina,ciągnącegosięnapołudnieodSopotuiGdańska.Największy
napływwódodstronyotwartegozbiornikawewczesnymokresiesubborealnym
spowodowałznacznywzrostzasoleniawgłębszejstrefieZatokiGdańskiej(Witak,
2010a).Wjejpłytszejstrefiezaznaczyłsięwyraźny,wysładzającywpływucho-
dzącychwsąsiedztwiewódwiślanych.Nałożeniesięobuczynników,lokalnego
iregionalnego,skutkowałonaturalnąeutrofizacjącałegozbiornika.
WrejonieZalewuWiślanegozaszłyistotnezmiany.Większaczęśćobszaru
byłazalesionazdużymudziałemwiązu,lipyidębu(Bogaczewicz-Adamczak
iMiotk,1985).WewczesnymokresieatlantyckimwrejonieFromborkaistniał
niewielkipłytkizbiorniksłodkowodny,wktórymrozwijałasięfloraokrzemkowa.
Inneanalizybiostratygraficznewskazująnaobecnośćsłodkowodnychmięczaków
(Krzymińska,1995),atymsamympotwierdzająakumulacjęosadówrzecznych,
limnicznychibagiennych(ZachowicziUścinowicz,1997).
WewczesnymokresieatlantyckimpierwszenapływypoprzezbarieręMie-
rzeiWiślanejwódMorzaLittorinaspowodowałypowstaniewjejsąsiedztwie
płytkiegowąskiegobrakicznegozbiornika(WitakiJankowska,2005).Wskazuje
