Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
ReformacjaikontrreformacjanaGórnym
ŚląskuodpoczątkówdoXVIIIwieku
WacławGojniczek,RyszardKaczmarek
PoczątkiReformacjiwEuropie
Wspołeczeństwiestanowymuschyłkuśredniowieczainapo-
czątkuepokinowożytnejliczniduchownikatoliccy(kilkaprocent
ogółuludności)pełnilinadalważnąrolę,traktowanibyli,zaśw.Au-
gustynem,jakoczęśćPaństwaBożego(civitasDei)naziemi.Jedno-
cześnienaprzełomiewiekówXViXVIKościółzachodniwEuropie
przeżywałgłębokikryzys.Złożyłosięnatowieleprzyczyn.Przede
wszystkimupadekmoralnyduchowieństwawrazzrozluźnieniem
dyscyplinykościelnejorazpowierzchownymisłabymwykształce-
niemczęścikleru.Wpołączeniuzezbytkiemotaczającymhierar-
chówkościelnych,pogłębionymdodatkowoprzezhandelodpustami
orazrelikwiami,potęgowałotoniezadowoleniewśródświeckich.
KolejnąpłaszczyznąkonfliktupomiędzyKościołemaświeckimi
byłagospodarka.Wrozległychibogatychdobrachkościelnychroz-
wijałsięhandel,działalnośćrzemieślniczaorazprowadzonowyszynk
alkoholu,cowobecbrakukoniecznościodprowadzaniapodatkówna
rzeczpaństwastanowiłoistotnąkonkurencjędlaświeckich.
Jednocześniezmieniłosięspołeczeństwo.Corazwiększeznacze-
niewurzędach,atakżewżyciucodziennymzyskiwałaumiejętność
czytaniaipisania,atakżerachowania.Powstającecoraztonowe
urzędyróżnegoszczeblastopniowozwiększałyliczbępracowników,
dziękiktórymwładcywcorazwiększymstopniumoglikontrolo-
waćpoddanych,azwłaszczapobieraćpodatki.Ozatrudnieniuco-
razczęściejdecydowałprofesjonalizm,aniepochodzeniespołecz-
ne.Stopniowozmniejszałasięliczbaduchownychnastanowiskach
urzędniczych.Częstonowymistawalisięprawnicy,absolwencicoraz
większejliczbyuniwersytetów,anieduchowni.Wwieluprzypad-
kachprzynosilioninadworyksiążęcenoweprądyumysłowezwią-
19
