Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jakrzekakrasowa
otworzyłybardzociekawąperspektywęnaskładmaterii,przynajmniej
wodniesieniudogazówiichprawstanu.PierwszabyłazasługąDaniela
Bernoulliego:wsłynnymtraktaciez1738rokuHydrodynamica-termin,
któryukułiktóryodtamtejporyzostałpowszechnieprzyjętydoidenty-
fikacjigałęzifizykibadającejruchpłynów-wjednymzrozdziałów
omawiałteoriękinetykigazów.Bernoullizdołałpokazaćcośbardzo
ciekawego:żeciśnieniemożnaprzybliższejanalizieinterpretowaćjako
makroskopowyprzejawniezliczonychmikroskopowychzderzeńmole-
kułześcianamipojemnikazawierającegogaz.Cowięcej,wtymsamym
rozdzialeBernoullipodałciągargumentównakorzyśćtezy,żeprzytej
samejobjętościzewzrostemtemperaturygazprzejawiapodobnywzrost
liczbykolizji,codoprowadziłodoprzewidywania,żeciśnieniegazumusi
rosnąćwrazzewzrostemtemperatury.
Dalszywkładwatomowąteorięmateriiwniósłksiądzpochodzenia
serbsko-chorwackiego,wędrownyfilozofporóżnycheuropejskich
miejscachakademickichikościelnychRuderJosipBošković.Urodzony
wroku1711wdalmackiejrepubliceRaguzyzostałjezuitą,alemniej
zajmowałsięteologiąniżsprawamiświata,okazującgłębokiezaintere-
sowaniedziedzinomtakimjakastronomia,matematyka,fizykaipoezja,
niewspominającosubtelnejsztucedyplomacji.Podczaskosmopolityczne-
goiurozmaiconegożyciaopublikowałkilkapracnaukowych,wraz
zTheoriaphilosophiaenaturalis,wktórejpodkreśliłistnieniesiłprzy-
ciągania,jakiewywierająnasiebieatomy.Wnowoczesnymjęzyku
byłybytopoprostusiłyvanderWaalsa,tj.siłyatomowekrótkiegoza-
sięgupotrzebnedozrozumieniaskraplaniasięgazów.Jednakteoria
Boškovićasięnieutrzymała:jemuwspółczesnymwydawałasięzbyt
doraźnympomysłem,opartymnaczystospekulacyjnychzałożeniach,
bezzawartościnaukowej.
Teoriaatomizmu,jakrzekakrasowa,ponowniezaginęła,dopókiniezosta-
łaodnalezionawXIXwiekuprzezswojegopaladynawpostaciLudwiga
Boltzmanna.
27
