Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
II.Topografiaetnosu
Zarysytegoterytoriumnajczęściejpokrywałysięzkształtemzlewiskapotoku,
rzeczkilubzbiornikawodnego.Wododziałbyłwtymwypadkupograniczem,nieści-
słągranicą,ponieważnapłaskimzregułyterytoriumrozgraniczenieciekówwodnych
niemogłobyćprecyzyjne.Wpraktycekażdewzniesienieterenubyłoowymmiejscem
wspólnymdladwóchsąsiadującychspołeczności,miejscem,wktórymzazwyczaj
manifestowałswojąobecnośćtotemicznyprzodekjednejzgrupy,aczęstonawetobu.
Wrejonach,gdziewodawystępowałarzadko,lubprzyujściachwiększychrzeksama
rzekastanowiłagranicędwóchgrup,zktórychkażdamiaładostępdobieżącejwody
zjednegojejbrzegu.Równieżwtakimwypadkunzaplecze”dwóchpodstawowychgrup
etnicznychzamykałdziałwodnylewegolubprawegobrzegugranicznejrzeki.
Naterytoriachozróżnicowanejroślinnościobszarzajmowanyprzezsąsiedni
etnoswyznaczanybyłprzeważnieprzezodmiennąformęwegetacji.NaZiemiArnhe-
mastrefa,naktórejkończyłysięlasymonsunowe,azaczynałyzaroślamangrowców,
byłajednocześniepograniczemoddzielającymdwiegrupyetniczne.Ponieważformy
wegetacjizmieniałysiędośćpłynnie,nieostrebyłoteżrozgraniczenie.Owiększejpre-
cyzjipodziałumożnamówićwwypadkuposzczególnychgatunkówroślin,uznanych
zatypowedladanegoterytoriumetnicznego.Takdziałosięwwypadkuzagajników
mangrowychAvicenniamarinaiRhizophorastylosa.Pierwsząztychroślinwyróż-
niaszarobiałypieńijasnoszarespodyliści,podczasgdytadrugajestciemnozielona.
Patrzącnanie,wędrowiecjużzdalekamógłsięzorientować,żedochodzidorubieży
swojegoterytorium,pozaktórągospodarzyjużinnagrupa.
Terenyprzynależnelokalnejgrupieoddzielonebyłyodsąsiednichzamieszkanych
terenówpasempogranicza,szerokimniekiedyna50-60km.Pierwotnegranicegrupy
niebyłybowiemprecyzyjnieustaloneaniteżwyznaczone.Wświadomościkrajowców
istniałyjedynieoznaczonenazwąmiejsca,wktórychspotykalisięprzedstawicielesąsia-
dującychzesobągrup.Tegranicznepunkty,araczejobszary,nietworzyłyjednakpołą-
czonegopasa.Niebyłyteżprzedmiotemnegocjacjianiumówzsąsiadami.Traktowano
jejakoustalonenodzawsze”
,aichpołożeniedokumentowałaustnatradycjaiswoiste
nmapy”
,czylimalunkinacielealbonakorzeoznaczającemiejscetotemiczne.
Granicerodzimejzieminajczęściejpokrywałysię-ipokrywająnadal-zzasię-
giemwłasnychmiejsctotemicznych.GruparytualnaMandjikayzetnosuYolnguuwa-
żazaswojetotemy(wangarr)mangrowylasRhizophorastylosaorazrybębarramundi.
TotemytesąwspólnedlarodówWubulkarra,Wangurri,WalamanguiBatjimurrun-
gu,któreskładająsięnagrupęMandjikay.Krajowcydzieląmiejscatotemicznepod
względemichhierarchiiświętości.DlaMandjikaynajważniejszymmiejscemjestMeli-
way,grupanadbrzeżnychskałwCieśninieHutchisona.nOnojestdlanasjakJerozoli-
ma”-tłumaczyłbiałymbadaczomjedenznawróconychnachrześcijaństwoplemień-
ców[Davis1992:40].
Obszar,naktórymgospodarzygrupasąsiedzka,niemusibyćjednakstatyczny.
Wporzesuchejgrupalokalna,którejczłonkowiewinnychmiesiącachrozpraszalisię
poskrubie,schodziłasięprzyciekuwodypodskórnej.Gdyspadłydeszczeinapełniły
sięnaziemnezbiorniki,grupatakazpowrotemrozchodziłasiępowyższymterenie.
