Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Onieprzekładalnościiinnychmemachprzekładu…
29
nyprzedmiotdziałańtłumaczybardzoczęstofortunnych,chociażnieraz
zdarzająsiępróbychybione,podobniezresztąjakprzyokazjiinnychnie-
raznawetoryginalnych,anieprzekładanychaktówmowy.Istnienie
ogromnejliczbytłumaczeńpoezjiprzeczywięcmemowinieprzekładalno-
ściistawiapodznakiemzapytaniamemekwiwalencji.
Wświetlepowyższychrozważańprzyjrzyjmysięfragmentowiutworu
NilsaFerlinapt.„Tidtröste”(Ferlin,1992,s.154),któryworyginalebrzmi
następująco:
Sju
siedem
dödar
śmierć
lm
såg
widzieć
cz.prze.1os.lp
jag
vandra
wędrować
kring
wokół
människornas
człowiek
Dlm
hus.
dom
lm
Ochså
i
takciemny
mörkavoro
lm
być
cz.prze.
sex,
sześćale
menden
sjunde
hanvar
ljus.
rodz.określ.
siedem
liczebnikporz.
on
być
cz.prze.
jasny
Ja,
tak
det
zaimek
wskazujący
lyste
lśnić
prze.
cz.
som
jak
en
zaimek
gloria
z
gloria
av
mildhet
łagodność
ihans
wjego
nieokreśl.
när
kiedyon
han
tog
brać
cz.prze.
ett
litet
mały
barn
dziecko
zaimek
nieokreśl.
blick
spojrzenie
i
sin
swoja
hand
ręka
och
i
gick.
iść
cz.prze.
w
Przytłumaczeniupowyższychczterechwersówzjęzykaszwedzkiegona
językpolskizasadniczątrudnośćstanowiróżnicawynikającazkategorii
rodzaju.Szwedzkiwyrazdödorazpolskiśmierćwpierwszymzeswoich
znaczeńsątożsameznaczeniowoioznaczają„ostatecznykoniecżycia”.
Polskirzeczownik,podobniejakwszystkiepolskierzeczowniki,jestnace-
chowanypodwzględemrodzajuiprzypisujemusięrodzajżeński.Rze-
czownikszwedzkimaprzypisanyrodzajgramatycznyrealgenus.Faktten
niestanowiprzytłumaczeniuzjęzykaszwedzkiegonajęzykpolskiivice
versazasadniczegoproblemu.Możeonpowstaćwówczas,kiedyrzeczow-
nikszwedzkiwktórymśzeznaczeńjesttakżenacechowanypodwzględem
rodzajunaturalnegoirodzajtenjestinnyniżrodzajrzeczownikapolskie-
go.Ztakąwłaśniesytuacjąmamydoczynieniawprzytoczonymfragmen-
cie.Śmierćmawjęzykupolskimżeńskirodzajgramatyczny.Dlategorze-
czowniktenmożebyćzastępowanyprzezzaimekosobowyona,ajego
denotatemjestpostaćkobieca.Szwedzkirzeczownikdödnatomiastwzna-
czeniumetaforycznymjestnacechowanyprzezrodzajmęskiijestzastępo-
wanyprzezzaimekosobowyhan,tj.„on”.Denotatemrzeczownika
dödwznaczeniumetaforycznymjestpostaćmęska.Ponadtometaforycz-
neznaczeniaoburzeczownikówwjęzykuszwedzkimijęzykupolskimsą
