Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
EwaGruszczyńska
silniezakotwiczonekulturowoiobwarowanewielomadodatkowymisko-
jarzeniami
8
.Czywobectegowprzypadkuzacytowanegowyżejfragmentu
należymówićonieprzetłumaczalności?Zgodniezmememekwiwalencji
należałobydaćodpowiedźpozytywną.Jednak,jakwskazujepraktyka
przekładu,wpodobnychsytuacjachtłumaczeczęstopodejmująsiętrudu
tłumaczenia,nierzadkonarażającsięnazarzutytychodbiorców,którzyod
przekładuoczekujądosłownościicałkowitejekwiwalencji,aleteżzyskując
uznanieinnych,którzyprzekładrozumiejąszerokoidlaktórychekwiwa-
lencjajeststopniowalna.Zgodnieztymdrugimstanowiskiemmożnasię
pokusićoróżnewariantyrozwiązaniaproblemurodzajuwprzytoczonym
fragmencie.Jednymznichmożebyćponiższapropozycja,wktórej
szwedzkizaimekosobowyhan„on”,zastępującyrzeczownikdöd,zyskał
polskiekwiwalentwpostaciwyrazurodzajużeńskiegojednaidalejkonse-
kwentnieżeńskichformczasownikowychiprzymiotnikowych:
Widziałemsiedemśmierciwokółdomówkrążących.
Sześćmiałomrocznelica,ajednabyłalśniąca.
Tak,lśniłaniczymgloria,łagodnemiałaoczy,
gdy,wziąwszydzieckowręce,zniknęławgłębinocy.
Wtłumaczeniupoezjijęzykstanowiniezwykleistotnyśrodekwyrazu,
gdyżpoecibazująnawłaściwościachsystemowychileksykalnychjęzyka,
wykorzystującjewcelachartystycznych.Zwyklejęzykoryginałuijęzyk
przekładumająinnemożliwościiinneograniczenia,szczególniewzakre-
siełączliwościleksykalnejikategoriigramatycznych,awięctego,cowję-
zykuwyrażanejestobligatoryjnie.Możnapowiedzieć,żeskoronaprzy-
kładkategoriagramatycznarodzajuwjęzykupolskimiszwedzkimsą
nieprzystawalne,totekstysąnieprzetłumaczalne.Jeślidodatkowojeszcze
mamydoczynieniazwierszem,wktórymwystępująjednostkijęzykowe
zakotwiczonekulturowo,tozgodniezmememnieprzekładalności,powin-
niśmyuznać,żeniedasiędanegowierszaprzetłumaczyć,gdyżniemożli-
wejestosiągnięcieekwiwalencji.Jakwidaćnaprzytoczonymprzykładzie
oraznawieluinnychzaświadczonychwliteraturze,twierdzenietakienie
jestprawdziwe.TrudnosięwięcwtymmiejscuniezgodzićzChesterma-
8
WystarczyprzypomniećchociażbyfilmyI.Bergmana,wktórychśmierćjestzawszeprzed-
stawianajakomężczyzna.Dlapolskiegoodbiorcystanowitonowywymiaroryginalnejinie-
stereotypowejmetaforyki,podczasgdydlaszwedzkiegojesttopoprosturealizacjastereo-
typu.
