Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
AleksanderLipatow
emigracjiażpoodejściejakowspółtwórcylegionówwTurcji.Tawłaśniewielostronna
działalność,tejegorealneikonsekwentneczynyostateczniezdominowałymyślenieisam
trybżyciaMickiewicza.ostateczniezaniechałpoezjiiwedługświadectwwspółczesnych
złościłsię,kiedywtrakcierozmównabieżącesprawyspołeczneikonkretneproblemy
polityczneprzypominanomu,żejestpoetą.
JakopoetaMickiewiczzadebiutowałwostatnimokresieepokioświecenia.Twór-
czośćpoetyckastanowiprzejawinnej-emocjonalno-artystycznej-właściwości,
uzdolnieniaczydaru,któryskładasięnacałośćjegoosobowości.Byłpilnymczytelni-
kiemkrajowychifrancuskichutworówoświeceniowych,pojętnymuczniemprofesora
L.Borowskiego,demonstrującwprawęrymotwórcząopartąnakanonachracjonali-
stycznegomyślenia(szczególnieWoltera)iwzorachklasycyzmu.Wmiarędojrzewania
jegowyobraźniapoetyckazaczęłazdecydowanieiradykalnieprzekraczaćprzeciętną
wyobraźnięuczniowską,dążącdoodtwarzaniawłasnychprzemyśleńiodczuć,nieukła-
dającichwramkiobowiązującychregułiutrwalonychkonwencjiwspółczesnejkultury
literackiej,corazbardziejstawałsięsobąwsztucesłowa.Ujawniłosiętowodważnym
isamodzielnymwkraczaniuwprzestrzeńnowejwizjiartystycznej.Towarzyszyłtemu
świadomywysiłekprzezwyciężaniaogólnieprzyjętychwyobrażeńizwiązanaztym
koncepcjapracywarsztatowej:nTak,imktowyżejstąpił,wwiększytrudsięwprzęga/
Itymsięnawetzniża,żewyżejniesięga”(Jużsięzpogodnychniebios).Stądjużkrokdo
Odydomłodości-swegorodzajumanifestuliterackiego:nTamsięgaj,gdziewzroknie
sięga,/Łam,czegorozumniezłamie”
.Pieśńfilaretówtojużabsolutnieromantyczna
wizjaistotyiprzeznaczeniapoezji:
Cyrkla,wagiimiary
Domartwychużyjbrył,
Mierzsiłynazamiary,
Niezamiarpodługsił.
Jesttorównieżromantycznyjużwyrazprzekonaniaoprzeznaczeniuliteratury-
obywatelskimipatriotycznymorazzgrunturewolucyjnym-wswymzawołaniu
podniesieniajejrolidojednościsłowaiczynu:nWymowawznieśćniezdoła/Dziśna
wolnościszczyt”
.
Balladyiromansetojużwybuchpolskiegoromantyzmuzarównoestetyczny,
jakiświatopoglądowy,nowośćabsolutnaiszokującawatmosferzepolskiegożycia
literackiegospodznakuParnasuWarszawskiego-dotądniezaprzeczalnegoauto-
rytetuwsferzemyślenialiterackiego,wyobrażeńetycznychiestetycznychwzorców
twórczości.TakostatecznieujawniłasięosobowośćMickiewiczajakotwórcywpełni
samodzielnego(nSamsobiesterem,żeglarzem,okrętem”),absolutnieniezależnego
ibeznamysłuodważnego.
UświadomieniefenomenuMickiewiczajakoczłowiekamyślącegoijakopoety
wścisłymwspółpowiązaniutychskładnikówjegospełnionejosobowościsprzyjaade-
kwatnemuzrozumieniusposobujegospojrzenianaRosjęijegopojmowanieRosjan.
