Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rashomon–Akutagawa,Kurosawaiinni
Opowiadanie,doktóregosięgnąłHashimoto,ito,którymKurosawadopełnił
scenariusz,wcałejpełniwyrażająświatopoglądAkutagawyjakoczłowiekaiarty-
sty.Przypomnijmyjednak,żeichtematyznalazłpisarzwKonjakumonogatari10.
OpowieścizawartewKonjakusąkrótkieiproste.PrototypemRashomonabyła
historiaosiemnastazksięgidwudziestejdziewiątej.NosionatytułJakpewienzło-
dziejwspiąłsięnapiętrobramyRashōizobaczyłzwłoki.Opowiadaozłodzieju,
któryprzybywadoTokioioczekującciemności,próbujeschronićsięwbramie
Rashō,przypołudniowymwejściudomiasta.Wdrapujesięnapiętro,gdziedo-
strzegastaruszkęwyrywającąwłosymartwejmłodejkobiecie.Przezwyciężając
strachprzeddemonami,zamierzaugodzićjąmieczem.Staruszkawyjaśnia,że
byłasłużącątejkobiety,ajejwłosówzamierzaużyćnaperukę.Złodziejzabiera
odzieżobukobietorazwłosyiodchodzi.Komentarzobjaśnia,żeskładanienie-
pogrzebanychzwłoknapiętrzebramybyłowówczaspowszechne,ahistoriętę
opowiedziałsamzłodziej.
PrototypopowiadaniaWgąszczupochodzitakżezksięgidwudziestejdziewią-
tej(historiadwudziestatrzeciapodtytułemJakpewienczłowiek,którytowarzy-
szyłswojejżoniewpodróżydoprowincjiTanba,zatrzymałsięwOeyama).Opisuje
podróżmężaiżony.Onajedziekonno,ontrzymawodze.Podrodzedołączado
nichkrzepkimłodymężczyznauzbrojonywartystyczniewykonanymiecz.Propo-
nujesamurajowizamianębroni,nacotenzochotąprzystaje.Zkoleinieznajomy
mężczyznaprosiodwiestrzałyzkołczanu,anastępnienakłaniamałżonkówdo
podróżywgłąblasu,wstronęgór.Tuzmuszasamuraja,byodrzuciłmieczisztylet,
anastępnieprzywiązujegododrzewa.Każekobieciezrzucićubranieigwałciją.
Zabierałuk,kołczan,miecziuciekanakoniu.Oszczędziłmężczyznęizostawił
odzieżkobiecie.Onauwalniamężailżygoodgłupcówitchórzy.Udająsięwdalszą
drogęiniczegowięcejniedowiadujemysięolosachcałejtrójki.Komentarzmówi
otym,żebandytaokazałzawstydzenieirespekt,niezabijającmężczyznyizosta-
wiająckobiecieubranie,amążdowiódłjedynieswojejgłupoty11.
10Cyt.za:JolantaTubielewicz,KulturaJaponii.Słownik,WydawnictwaSzkolneiPedagogiczne,
Warszawa1966,hasło:Konjakumonogatari:nZbióropowieści,legend,anegdot,apokryfówzgatun-
kulit.setsuwa,zebranychprawdopodobniew1.połowieXIIw.w31zwojach(trzyzaginęły:VIII,
XVIIIiXXI).Zachowałosięponadtysiącopowieści.ZwojeI-VdotycząIndii,VI-XChin,reszta
zaśopierasięnatematycejap.podzielonejnabuddyjską(legendy,przekazyświątynne,anegdo-
tyowybitnycheklezjastach,opisycudów,przypowiastkiumoralniające)orazświecką.Tenostatni
działobrazuje(wprzeciwieństwiedoliteraturydworskiejokresuHeian)całespołeczeństwojap.-
odgórydosamegodołuhierarchiispoł;obejmujeteżgeograficzniecałyobszarkraju.Dziękitemu
K.-m.stanowinieocenioneźródłodobadaniahistoriijap.społeczeństwa,jegokulturyiobyczajów,
tymbardziejżerozrzutchronologicznyzamieszczonychopowieścijestbardzoduży-odokresu
poprzedzającegoNaradoschyłkuokresuHeian.ZpunktuwidzeniahistoriiliteraturyK.-m.stoi
napograniczudwóchepokijestjużzapowiedziągatunkówlit.powstającychwokresieprymatu
kulturysamurajskiej”(s.168).
11HistorietezostałyprzełożonenajęzykangielskiprzezMarianUry.Por.TalesofTimesNow
Past,UniversityofCaliforniaPress,Berkeley1979.
17
