Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
thegozpoczątkówXIXwieku:Zmojegożycia.Zmyślenieiprawda.Tonie
tylkosprawdzoneprzezwieloletniąrecepcjępojedynczedzieło,aletakżewzór
pewnejstrategiiautorskiej,bowiemGoethezaproponowałwtytuleutworu
(DichtungundWahrheit)napierwszymmiejscuautokreację,adopieronadru-
gimwyznanieprawdynatematwłasnegożyciorysu.
HannesKrauss,wskazującnaszczególnynwysyp”utworówliterackich(wdu-
żejmierzeautobiograficznych)poprzełomieroku1989,skomentowałtonastę-
pująco:wczasachprzełomuwżadnąinnąprofesjęnieuderzonotakmocno,
jakwpisarzyzNRD,którzynietylkostraciliswojetematyiswoichczytelni-
ków,aleichdawniejszyopórprzeciwkowynaturzeniomwładzy,jakiprzemy-
caliwtreściswoichutworów(zacozbieraliniegdyśpochwałypodrugiej
stronieŁaby),próbowanoterazotwarcieinterpretowaćjakoprowincjonalność
ioportunizm.Autorpodkreślałtakże,żewciągubardzokrótkiegoczasuzmie-
niłysięnietylkowarunkiichżyciaipracy,aleprzedewszystkimichfunkcja
społeczna.26
Innyhistorykliteratury,RalfSchnell,widziwtymzakresieznaczniepoważ-
niejszereperkusje:
Rok1989postawiłkońcowąkreskępodrozwojempewnegoetapuliteratury.Zakończy-
łasięepoka,którejpoczątekwyznaczyłasowieckarewolucjapaździernikowa1917roku.
Wrazztąepokąskończyłsiętakżeokresniemieckiejliteraturypowojennej,awrazznim
pewienobraz,któryautorzywykreowalinaswójwłasnytemat.27
Taautokreacjamaswezasadniczeźródłowsamoświadomościpisarzy,cha-
rakterystycznympoczuciuwłasnejtożsamości(i/lubautonomii),acechujeją
zwłaszczanawiązywaniedodawnejtradycjirozumieniastatusupisarza,sięga-
jącejodczasówOświeceniapowiekXX.28
WedługpostulatówRalfaSchnella,historialiteraturypowinnaodnosićsię
doznaczącychfaktówidathistoriispołecznej,korzystaćzkategoriisocjolo-
gicznychlubpolitologicznych,zwłaszczaprzygromadzeniuiporządkowaniu
materiału.29
WłasnepostulatySchnellzrealizowałwprzerobionejiznacznierozszerzo-
nejwersjiswojegopodręcznikahistorii(zjednoczonej)literaturyniemieckiej
(por.przyp.27),gdziepostawiłkilkaważnychpytań:jakidystansdzieliłlitera-
turęniemieckąnaWschodzieiZachodzie,jakieimpulsydlaliteraturywynikały
26Por.H.Krauss,Literatur-Wende-Literatur,nDerDeutschunterricht”1999,nr4,
s.37.
27R.Schnell,GeschichtederdeutschsprachigenLiteraturseit1945,wyd.2,przerobio-
neiuzupełnione,Metzler,Stuttgart/Weimar2003,s.519,podkreśl.itłum.-H.L.
28Ibid.,Wstęp,s.X.
29Ibid.,s.X.Wydarzeniaz11września2001rokuinastępującaponichtzw.wojna
zterroryzmemrozpoczęłynowąepokę,doktórejliteratura(takżeniemieckojęzyczna)bę-
dziesiępewniemusiałajakośodnieść.Por.ibid.,s.519.
