Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
czeństwanarastabolesnafrustracja,dlaczegonwyobrażonawspólnotaniemiec-
ka”48wroku1989czy1997mazabarwieniezachodnioniemieckie49,aczęstym
toposemtzw.powieścioprzełomie(Wenderomane),tworzonychprzezbyłych
autorówenerdowskich,jestelementarnasytuacjanpierwszegokontaktu”mię-
dzyczłowiekiemWschoduiZachodu,gdzientubylec”czyndzikizeWschodu”50
napotykanacywilizacjęzachodnią(por.powieśćChristyWolfzroku1996pt.
Medea51).
PodzielamzdanieVolkeraWehdekinga,żenautobiografiesąnajbardziejprzy-
datnymgatunkiem,abyodnajdywaćwnichgłębokąiwnikliwąrefleksjęnad
epoką,zmianamipokoleniowymiorazśrodkamirewizjiiuzyskiwanianowej
tożsamościiukazywaćnaichpodstawiezmianymentalności”.52
Drugimnośnymgatunkiemdlawyrażaniaspołecznychpostawpisarzywo-
beczjednoczeniaNiemiecbyłesej,zwłaszczawokresiegłośnychdebatpraso-
wychlat1992-1993;poroku1995esejepisarzydiagnozowałystanaktualny
kolektywnejinarodowejświadomościniemieckiej.
Poroku1989chwilowotematliteraturyenerdowskiejstałsiępasséwna-
szymkrajuzpowodówideologicznych.Niesłusznie,bowiemgermaniścipo-
winniprzekazywaćwsposóbciągłyrelacjęotym,ncorobiąNiemcy”(Wilhelm
Szewczyk),atakżeinteresowaćsiękulturąnaszegonajbliższegozachodniego
sąsiada.53
Przygotowującdlapolskiegoczytelnikaksiążkęonajnowszychzjawiskach
literackichwNiemczechipostawachintelektualnychwobecspuściznyNRD,
autorkastanęławobectrudnegozadaniajużnaetapiepytaniaometodęich
ujęcia.Przysporymeklektyzmiemetod-stosowanychprzezdzisiejszychbada-
czywujmowaniuzjawiskwobrębieliteraturyniefikcjonalnej(autobiografii)54,
literaturydokumentuosobistegoiparadokumentuoproweniencjidziennikar-
skiej(wywiadprasowyimedialny)-literaturoznawcyzajmującysięnp.literaturą
socrealizmuwNRDlubzmianamipoetykiliteraturyenerdowskiejwjejschyłko-
48AlisonLewisprzejmujeokreślenieBenedictaAndersonazpracy:DieErfindungder
Nation.ZurKarriereeineserfolgreichenKonzepts,wyd.poszerz.,Berlin1998(por.A.Le-
wis,DieimaginäreGemeinschaft...,s.181).
49A.Lewis,DieimaginäreGemeinschaft...,s.181.
50Ibidem.
51Por.M.Hochgeschurz(red.),ChristaWolfs„Medea”.Voraussetzungenzueinem
Text,DeutscherTaschenbuchVerlag,Munchen2000.
52V.Wehdeking,Wstęp,[w:]V.Wehdeking(red.),Mentalitätswandelinderdeut-
schenLiteraturzurEinheit(1990-2000),ErichSchmidt,Berlin2000,s.10.
53PodobnegozdaniajestwrocławskigermanistaMarekZybura(Sąsiedztwozobowiązu-
je.Polskieiniemieckie(pre)tekstyliteracko-kulturowe,wstępL.Szaruga,Wyd.Poznańskie,
Poznań2007).
54NaprzykładstosujegoAleksandraUbertowska,poszerzającdyskursoteoriętraumy,
zagadnieniapamięci,problematykęreprezentacjidoświadczeniagranicznego.Por.A.Uber-
towska,Świadectwo-Trauma-Głos.LiterackiereprezentacjeHolokaustu,Universitas,
Kraków2007.
