Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
współodpowiedzialnizacałość.Naróżnysposób.Kontrowersyjnie.Albownegacji.Lub
podejmującpróbę,abyjeulepszyć.Alezawszemyśleliśmyponadwłasnymnja”,zachowu-
jącwpoluwidzeniacałośćtychtrybików.Pewniedlatego,żenajczęściejtowszystkotrzesz-
czało.Zjednejstronybyłototakiesprowadzonenamanowceinadużywanenmy”,które
niosłozesobąteżniebezpieczeństwo.Zdrugiejstronywmówieniunmy”leżałprzecież
począteknaszejcywilizacji.Atomogłobybyćkiedyśjejszansą.40
Tonapięciepomiędzynja”inmy”czasemtrzebarozumieć,moimzdaniem,
jakometaforycznyslogan,ponieważniewszystkieskomplikowanepolitycznie
iideologiczniestosunkiwrzeczywistościNRDdawałosięująćjawnymtekstem;
natympolegałapewnegorodzajuatrakcyjnośćużywaniadwuznacznegojęzyka
wliteraturzeenerdowskiej,ówdialogzczytelnikiemnmiędzywierszami”.
HelgaKönigsdorfreprezentujepewienspokojny,zdystansowanysposób
rozliczaniasięzwłasnymżyciorysemzczasówenerdowskichorazzówczesną
rzeczywistością,coudowadniatomemreportażyAdieu,DDR.Protokolleeines
Abschieds[Adieu,NRD.Protokołypewnegopożegnania](1991)czymemuary-
stycznąautobiografiąLandschaftinwechselndemLicht.Erinnerungenund
Gedichte[Pejzażwzmieniającymsięświetle.Wspomnieniaiwiersze](2002).41
GunterdeBruynscharakteryzowałnatomiastcechypisarstwaautobiogra-
ficznegowokresieprzełomuwtakisposób:
Książkiwspomnieniowezzałożeniausprawiedliwiająceluboskarżające,którychwielka
liczbapowstajewczasachpolitycznychprzełomów,stanowiądostatecznymateriałpoglą-
dowy,jaktozauważamyterazwewschodniejczęściNiemiec,abystwierdzićwnichnie-
zdolnośćuaktualnianiazaistniałychwydarzeń,czy-zdrugiejstrony-zamierzoneretusze,
samooszukiwaniesięlubkunsztownąnieszczerość.42
Szczególniepłodnymokresemdlaliteraturywspomnieniowej43byłylata1990-
1997,procestentrwanadalnieprzerwanie,kontynuowanyprzezkolejnepoko-
40H.Königsdorf,DerMutzustolzenTönen[Odwaga,byużywaćdumnychtonów],
[w:]eadem,ÜberdieunverzüglicheRettungderWelt[Oniezwłocznejkonieczności,aby
ratowaćświat],Essays,Aufbau-Verlag,Berlin-Weimar1994,s.45-46;tłum.-H.L.
41Eadem,LandschaftinwechselndemLicht.ErinnerungenundGedichte,AufbauTa-
schenbuchVerlag,Berlin-Weimar2002.Zbieżnośćtytułumojejksiążkiztomemreportaży
Königsdorfpowstaławsposóbdośćmimowolny,pracęKönigsdorfmogłamwziąćdoręki
dopierowfazieredakcjipracy,boksiążkatajestniedostępna,araczejdostępnajedynie
antykwarycznie.Przypadkowonatrafiłamnapodobny(językowowtytule)inapisanyrów-
nolegledomojegopomysłuartykułAdamaKrzemińskiego:Dzieńdobryigoodbye,NRD
(owystawie„DyktaturapartyjnaiżyciecodziennewNRD”wNiemieckimMuzeumHisto-
rycznymwBerlinie),nPolityka”nr30(2614),z28lipca2007,s.44-46.
42G.deBruyn,DaserzählteIch,S.Fischer,Frankfurta.Main1995,s.41-42;tłum.-H.L.
43Mamnamyśliszerokopojętąliteraturęautobiograficzną,np.odutworuChristyWolf
Wasbleibt,potejżeautorkiwybórzdzienników:EinTagimJahr.1960-2000,Luchterhand
Literaturverlag,Munchen2003,czyzapiskidziennikowejejrówieśnikaGunteraKunerta
(rocznik1929):DieBotschaftdesHotelzimmersandenGast.Aufzeichnungen,Hanser,
Munchen-Wien2004.
