Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
lizei).Wywodzonotoz,mającegoprzysługiwaćwładzy(woczywistysposóbprzede
wszystkimwładzyabsolutnegomonarchy),„prawapolicji”.Wrezultacie,policyści
mogli–bezskrępowaniaideamirządówprawaczyprawczłowieka,aodwołując
siędoabstrakcyjnychargumentówracjonalistycznych,wtymprawanatury,anie
dodoświadczeńpraktycznych–postulowaćpożądaneprzezsiebiedziałaniaadmi-
nistracjipublicznejirozwiązaniainstytucjonalne.Mimotakiegoszczególnegopo-
dejścia,osiemnastowiecznąnaukępolicjimożnatraktowaćjakopoprzedniczkę
naukioadministracjipublicznej.
Należyzauważyć,żewabsolutystycznejFrancjinaukapolicjiprzybrałanieco
innycharakter.Odpoczątkuskupianosiętamnietylenaformułowaniuprogra-
mówdziałanianaprzyszłość,ilenadokładnymopisieobowiązującychprzepisów
irzeczywistościadministracyjnej.Wtensposóbfrancuskanaukapolicjizapowia-
dała,ukształtowanąteżweFrancjinajszybciej,naukęprawaadministracyjnego.
Wkręguniemieckim,naukapolicjiprzekształcałasiędopierownaukępra-
waadministracyjnegowIpołowieXIXstulecia.Łączyłosiętozpowstawaniem
liberalnejilegalistycznejkonstrukcji„państwaprawnego”(Rechtsstaat),anajdo-
bitniejszymwyrazemprzekształceńbyłsamtytułdzieławybitnegoniemieckiego
prawnikaipolitykaRobertavonMohla(1799-1875)Polizeiwissenschaftnachden
GrundsaetzendesRechtsstaates(1832-34).Skutkiemprzekształceniabył–obok
malejącego,wzwiązkuzprzejmowaniemideologiiliberalizmugospodarczego,za-
interesowaniadawnąmaterią„policjidobrobytu”–zaniknaukipolicji.Naukapolicji
dała,wrezultacie,takżewNiemczech,począteknauceprawaadministracyjnego.
Oznaczałoto–jakweFrancji–dominacjęspecyficznego,prawniczegopodejścia
dozagadnieńadministracjipublicznej,nieuwzględniającegowieluaspektówad-
ministracjialboaspektyteuwzględniającegowniedostatecznysposób.WIIpo-
łowieXIXwiekupodejmowanebyły,należyzaznaczyć,próbyinnegopodejściado
zagadnieńadministracji,nawiązującegownowychwarunkachdowieluwątków
dawnejnaukipolicji–szczególneznaczeniemiałosiedmiotomowedziełoLorenza
vonSteina(1815-1890)DieVerwaltungslehre(1865-68)–jednakżeniewywarły
onewiększegowpływunaogólnepodejścienaukidoadministracjipublicznej.Mimo
niecowiększegojużoddźwięku,niezachwiałypodejściemprawniczymtakżeprace
zpoczątkówXXwieku:IgnazaJastrowa(1856-1937)SozialpolitikundVerwal-
tungswissenschaft(1902)orazFritzaStier-Somlo(1873-1932)DieZukunftderVer-
waltungswissenschaft(1917).Tenostatniwprowadziłjednakistotnerozróżnienie
trzechnaukzzakresu„wiedzyadministracyjnej”:administracji,prawaadministra-
cyjnegoipolitykiadministracyjnej,wciążaktualnenietylkownauceniemieckiej
[Leoński2001,s.16-18].
Nieprawniczepodejściedoadministracjipublicznejnajłatwiejmogłoukształ-
towaćsiętam,gdzieniebyłotradycjinaukiprawaadministracyjnego–wStanach
ZjednoczonychAmeryki.W1887rokuprzyszły(od1890r.)profesornaukpoli-
tycznychUniwersytetuPrinceton,choćtakżeiprawnik,WoodrowWilson(póź-
niejszyprezydentUSA,1856-1924)przedstawiłwartykuleStudyofAdministration
dwietezy,którewywarływpływnacałąpóźniejsząnaukęamerykańską:admini-
stracjitrzebasięuczyć,gdyżjejpojmowanieniejestzdolnością,zktórąprzychodzi
22
