Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kongozlat1930-1938wewspomnieniachifotografiachWitoldaGrzesiewicza…
31
dzociężki.Wszystkozależyodstarańnadchorymiżyczliwościduchówleś-
nych.Wczasieopatrunkówstwierdził,żekościrannegoniesąpołamane...
Wiem,żeranybyłyzszywaneprzypomocymrówek,wktórychdominują
mrówkirobotniceimrówkizogromnymiszczękami,którestanowiąstraż
wmrowisku.NieznamDwyższejhierarchii”,alesąokresy,kiedytemrówki
znieznanychmipowodów,zmieniająsiedzibę.Wówczaspowstajeszpaler,
wktórymśrodkiemidąrobotnice,niosącjajkamrówcze,różnedrobiny
iźdźbła,anabrzegustojąmrówki-strażnicy,jednaobokdrugiej,tyłemdoro-
botnic,wystawiającnazewnątrzgroźnąbroń,potężneszczękiwkształciepół-
księżyców,którymigrożąśmiałkowi,gdybychciałzakłócićprzemarsz.Otóż
Murzynichwytajątemrówkizestraży,trzymająjewcelachmedycznych(tak
jakunaskiedyśpijawki,łowionenamokradłach),dozszywaniaran.Brzegira-
nyzbliżajądosiebie,potemprzystawiająmrówkę-strażnika,któraodrazuwbi-
jasweszczękiwbrzegiprzeciętejskóry,ściągającjedosiebie.Potejoperacji
Murzyniodcinajągłowęmrówki.Szczękiszeregumrówekznakomicieklamru-
jąranę,aponieważpłyn,jakiwydzielająmrówki,jestantyseptyczny,opatrunek
takiniegroziropieniemrany.Pozatymrobionesąopatrunkizmiąższugoto-
wanychziół,któremająwłaściwościantyseptyczneilecznicze.Pozrośnięciu
sięrany,zeschnięteszczęki,wkształciepółksiężyców,prawiebezboleśniewyj-
mowanesązciała.Takijestciekawysposóbzszywaniaran.[...]
Wiedzaczarnoksiężnikówjestwiedzątajemnąiprzechodzizojcanasyna.
Niesąoniskłonnidoprzekazywaniajejniewtajemniczonym.Aleteżjestunich
hierarchia,sąsławniczarnoksiężnicy,którzypotrafiązadziwićswoimiwyczy-
nami,nawetlekarzy-Europejczyków,alewiększośćichstanowiączarnoksiężni-
cywioskowi,którychleczenieopartejestgłównienamagiiizaklęciach,malo-
waniukółekkoloraminacielechorego,okadzaniuitp.bzdurach.
Kumojemuogromnemuzdziwieniu,potrzechmiesiącachzjawiłsięumnie
Ombuele,wychudzony,osłabionyipokrytyszramami,alewyleczony.Wypa-
dekzdzikiempotraktowałjakozłośliweczary,rzuconenaniegoprzeznieprzy-
chylnychmusąsiadów.»Bounassąludziebardzozłośliwi-oświadczył.Po-
trafiązesłaćnaczłowiekanieszczęście,wpostacidiabłaprzemienionego
wzwierzę,jakimbyłdzik,którymnieporanił.Całeszczęście,ciągnął,żecza-
rynieimająsiębiałegoczłowieka,dlategomożeonunasżyćspokojnie«.Ale
przyszlitobiezpomocąsąsiedzi,dlategożyjesz-powiedziałem.»Ciźliludzie
nieprzyszli,wolelibybyćnamoimpogrzebie«-odpowiedziałmarkotnie
Ombuele.
WyleczenieOmbueleztakciężkichraniupływukrwi(beztransfuzji)stano-
wiprzykładdużegodoświadczeniatutejszegoczarnoksiężnikawrobieniuopa-
trunków,stosowaniulekarstwiżywieniuchorego(zktórymmielibydużykło-
potnawetnasieuropejscylekarze).Mamwrażenie,żenależałobyzbadaćwła-
