Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
Obrazrasyczarnej,Afrykiijejmieszkańców
ajapońskiekonteksty
JohnG.Russell(1991:13-14)zwracauwagęnawykorzystaniepostaciczar-
noskórychwJaponiijakoswoistegosymboluzmuszającegodorefleksjinad
pozycjąJapończykówwzględemeurocentrycznychhierarchii.Wtenspo-
sóbnczarnyInny”miałstawaćsięinstrumentembudowaniawłasnejtoż-
samościrasowej.RussellwyszczególniłdwatypypostawJapończyków
wkwestiizachodnichdrabinrozwojuras.Pierwsząbyłozaakceptowanie
europocentryzmu,uznaniewłasnejniższościlubstatusuwykluczonego
przyjednoczesnymzrekompensowaniutegofaktuzasprawąwyniesienia
Japończykówponadinnenzacofanegrupy”,bliżejrasybiałej,utożsamianej
zucywilizowaniem.Drugimtypemreakcjibyłoidentyfikowaniesięzczar-
nymObcym,costanowiłoaktodrzuceniastatusquowhierarchii,atak-
żewyrazsolidarnościlubwspółczuciawzględeminnychnkolorowychras”
(yūshokujinshu).
DokładniejszaanalizajapońskichprzedstawieńsubsaharyjskichAfry-
kanówwpracachgeograficznychorazpodręcznikach,dokonanawdal-
szychpartiachniniejszejpublikacji,wskazuje,żeargumentacjaRussella
częściowoodnajdujeswojepotwierdzenie,jednakżewwieluaspektachwy-
dajesięuproszczonainaznaczonasubiektywizmem,częstonazbytskoncen-
trowanymnawytykaniurasistowskichuprzedzeń.Rasaczarnarzeczywi-
ścienajczęściejstawianabyłananiższychszczeblachhierarchii,aczkolwiek
niezawszebyłatopozycjaskrajna.Cowięcej,wzapiskachnatematroz-
wojucywilizacyjnegobardzoczęstopodkreślanoaspektrelatywnościpro-
gresu,costanowiłoodrzucenieideiprzyrodzonejniższościiprzynajmniej
teoretyczniedopuszczałomożliwośćnwybiciasię”zobecniezajmowanej
pozycji.Russellwydajesięsugerować,żeJapończycypasywniezgadzają
sięzeuropocentrycznąwizjąświataiakceptująswojąnniższość”.Oileza-
chodniehierarchierasoweprzedstawianebyływdośćniezmienionejpo-
staciprzezjapońskichautorówwlicznychtekstachodpoczątkówokresu
Meiji,otylewwieluprzypadkachpoprzeminięciupoczątkowychtenden-
cjidostosunkowobezkrytycznejwesternizacjiwykraczanopozaprostepo-
wielanietreścizeźródełzagranicznych.Wperspektywieprzemianwza-
wartościpodręcznikówszkolnych,wszczególnościstopniowonasilającego
sięjaponocentryzmuwwizjiświatazagranicą,niemożnazanegowaćwy-
