Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Afrykańskiegranice
Innymbardzoznanymprzykładempolitykinieuznawaniagranicpokolo-
nialnychjestdążeniedoekspansjiterytorialnejMaroka.Wtymprzypadkuwa-
runkidlapowstanialokalnejirredentywyrastałyzprzesłanekhistorycznych.
OdwoływaniesięprzezodrodzonedoniepodległegobytuMarokodoprzeszłej
świetnościipotęgitegokrajuzczasówprzedkolonialnych(zwłaszczazepo-
kipóźnegośredniowiecza)stałosiępunktemwyjściadlasformułowaniaidei
nWielkiegoMaroka”wgranicachdalekowykraczającychpozastanz1956r.,
kiedytopaństwoodzyskałoniepodległość(przezstopniowąreintegracjętrzech
jednostekkolonialnych-MarokaFrancuskiego,MarokaHiszpańskiegooraz
umiędzynarodowionegoTangeru)10.Wpraktyceoznaczałotosformułowanie
roszczeńterytorialnychpodadresemsąsiednichkrajów-Algierii,Mauretanii
iSaharyHiszpańskiej(Zachodniej).PodobniejakwprzypadkuSomaliistałosię
toprzesłankądlapowstaniakonfliktów,zktórychjeden-natlestatusuprawno-
międzynarodowegoSaharyZachodniej-przeznastępnychkilkadekadniezna-
lazłrozwiązania,destabilizującsytuacjęwcałymregionie(większośćpaństw
afrykańskichuznajeniepodległośćSaharyZachodniej,agłównymsojusznikiem
władzsaharyjskichpozostajeAlgieria).
Wartododać,iżobawspomnianekrajepodważająceterytorialnykształt
państwpokolonialnych-SomaliaiMaroko-wyrażałyzastrzeżeniacodomocy
wiążącejzasadyposzanowaniagranicpokolonialnych.Przykładytychdwóch
państwwydająsiędoskonałąilustracjątezy,iżpodważanieprzebiegugranic
odziedziczonychprzezpaństwaafrykańskiepoepocekolonialnejprowadziło-
bydozantagonizowaniastosunkówwregionieiujawnianiasięszeregukonflik-
tówterytorialnych.
Problemstabilnościgranicujawniłsięnietylkowkontekścienegowaniaza-
sadyutipossidetis(wtychprzypadkachkonfliktyjawiłysięjakonaturalnakon-
sekwencjaprzyjętychprzezpaństwanegującetęzasadęzałożeńpolitykizagra-
nicznejnakierowanejnarealizacjęcelówekspansywnych).Zagrożeniemdla
stabilnościwregioniemogłyokazaćsięrównieżsytuacje,wktórychakcepta-
cjaprzebiegugranicypokolonialnejpowiązanabyłazrozbieżnymiinterpretacja-
miprzezzainteresowanepaństwazapisówtraktatówgranicznych,cowkonse-
kwencjimogłoprowadzićdoantagonizowaniastosunkówmiędzypaństwowych.
WspółczesnahistoriaAfrykidostarczawieluprzykładówistnieniasporówgra-
nicznych,zktórychczęśćprzekształciłasięwpoważnekryzysymiędzynarodo-
weileżałauźródełwybuchukonfliktówzbrojnych.Najbardziejznanyprzykład
takiejsytuacjitospóroprzebiegdwustronnejgranicyukształtowanejwokre-
sieekspansjiwłoskiegokolonializmuweWschodniejAfryce,którystałsięfor-
malnympretekstemdowybuchuwojnymiędzyEtiopiąiErytreąprowadzonej
wlatach1998-2000(nieścisłościwynikałyzodmiennychinterpretacjiwłosko-
37
10Natematgenezyiewolucjinacjonalizmumarokańskiegozob.DouglasE.Ashford,Political
ChangeinMorocco,PrincetonUniversityPress,Princeton1961,passim.
