Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Współczesnestosunkimiędzynarodowecharakteryzujenarastającakomplika-
cjarelacjizarównowwymiarzeprzedmiotowym,jakipodmiotowym.Wtym
ostatnimpojawiasiękwestiauczestnictwawstosunkachmiędzynarodowych.
Należywskazaćprzytym,żeuczestnicy(aktorzy)irelacjezachodzącepomię-
dzynimitworząpodmiotowąstrukturęsystemumiędzynarodowego.Zgodnie
zdefinicjąprof.JackaZiemowitaPietrasianuczestnikiemstosunkówmiędzy-
narodowych,dziękistaleprowadzonymdziałaniomtransgranicznym,jest
działającaświadomieizorganizowanagrupaspołeczna,zdolnadowywierania
wpływunastosunkimiędzynarodowe”1.Podstawowa,choćniejedyna,klasy-
fikacjauczestnikówstosunkówmiędzynarodowychdzieliichnapaństwowych
iniepaństwowych(Non-StateActors-NSA)2.Oileskładpodmiotowypierw-
szejgrupyjestniejakooczywisty(państwa),towprzypadkudrugiejznich
mamydoczynieniazestrukturalnierozbudowanągrupą.Chociażposzczegól-
nibadaczeróżniąsięmiędzysobąwzdefiniowaniuostatecznegoskładutej
grupy.BestArtswskazujenatomiast,żewiększośćautorówzajmującychsię
NSAjestzgodnacodoistnieniapięciukategoriiuczestnictwa.Sątowedług
niego:rządoweorganizacjemiędzynarodowe(IGOs),organizacjepozarzą-
dowe(INGOs),korporacjetransnarodowe(TNC),wspólnotyepistemiczne
orazpozostałepodmioty3.
1
T.Łoś-Nowak(red.),Współczesnestosunkimiędzynarodowe,Wrocław1997,s.40.
2
NaprzykładJózefKukułkawprowadziłtakżepodziałnauczestnikówpodmiotowych
iprzedmiotowych.Wpierwszejgrupieumieściłpodmiotystosunkówmiędzynarodo-
wychipodmiotyprawne,natomiastwdrugiejwskazałm.in.zjawiskairzeczy,które
stanowiąelementysystemówoddziaływańmiędzynarodowych(J.Kukułka,Międzyna-
rodowestosunkipolityczne,Warszawa1982,s.18).
3
Wspólnotyepistemicznetotransgranicznesiecieksperckie,którecharakteryzu-
jąsięwspólnotąpoglądówwzakresieistotnychkwestiidotyczącychzagadnieńmię-
dzynarodowych.Artsdoostatniejkategoriiklasyfikacyjnejzaliczaruchywyzwoleńcze,
organizacjepowstańcze,sieciprzestępczeiterrorystyczne,atakżekościołyizrzeszenia
prywatne(B.Arts,Non-StateActorsinGlobalGovernanceThreeFacesofPower,
https://www.econstor.eu/bitstream/10419/85112/1/2003-04_online.pdf,s.3-4[dostęp:
27.11.2021r.]).
