Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kapitałludzkiwśrodowiskulokalnymzaryszałożeńbadawczych
zpierwszychBohdanJałowiecki9wskazujączaM.Bassandemmechani-
zmyzalnościperyferyjnychwzględempolityczno-administracyjnych
igospodarczychcentrówjakojedenzpięciusposobówujmowaniaspo-
łecznościlokalnych(inneto:podejściemonograficzne9ekologiczne9sy-
stemoweitypologiczne)44.
Transformacjaspołeczno-gospodarczaiudanareformasamorządo-
wazwiększająadaptacyjnośćspołecznościlokalnych9aleniezmieniają
mechanizmuDasymetrycznejwspółzalności”45.Wramachtejteorii
Dperyferie”jakpiszeHenrykChołajDutrzymująukształtowane
historycznieróżnorodności9przejmującstopniowonowecechy9jednak
pochodzeniaegzogenicznego.Wkonsekwencjiichsystemyspołeczne
mającharakterprzejściowy9przybrakukomplementarnościkulturo-
wej9zwielomaheterogenicznymicechami9częstoniefunkcjonalnymi
wstosunkudonowejcywilizacji.«Centrum»mającecechywyższości9
przejawiasilnetendencjedodominacji9atymsamymkształtowania
stosunkówekonomicznychnaswojąkorzyść”46.Takkształtowanape-
ryferyjnćwzmacnianajestprzezpoczuciemarginalizacjiregiow
iwykluczeniazpriorytetówrozwojowychzestronycentrumcona
GórnymŚląskuzaowocowałokoncepcjąDkolonizacjiwewnętrznej”
ipoczuciemDśląskiejkrzywdy”.Procesytransformacjigospodarkipost-
socjalistycznejskutkowaływysokimiwskaźnikamibezrobocia.Ich
efektembyło9mówiączaM.S.Szczepańskim9wytworzenie9szczególnie
naGórnymŚląsku9szerokichrzeszDludzizbędnych”9którzyalbopodję-
liwysiłekadaptacjidonowychwarunków9albofunkcjonująwtymre-
gioniejakoDludzieluźni”9pozbawieninadzieinażyciowysukces47.Pro-
cestransformacyjnyuruchomiłnowąfazęrozwojuregionalnego9którą
M.S.SzczepańskioceniajakotworzenienakatowickimGórnymŚląsku
enklawregionalnejnowoczesnościzośrodkaminajnowocześniejszych
technologii9edukacji9naukiorazlogistykifinansowejitransportowej48.
44B.Jałowiecki:Rozwójlokalny.DBiuletynCPBP”.Warszawa19899s.135—139.Jało-
wieckinawiązujedoteoriicentrumperyferie9pośredniotakżepromującwpolskiejso-
cjologiikoncepcjęManuelaCastelsa9ktoryopisujeklasowenierównościipostindustrial-
transformacjęwparadygmacieneomarksistowskichteoriizależnościinowychruchów
społecznych.
45H.Chołaj:TransformacjasystemowawPolsce.Szkiceteoretyczne.Lublin19989s.73.
46Ibidem.
47Zob.Górnicygórnośląscyludziezbędni,ludzieluźni?Szkicesocjologiczne.Red.
M.S.Szczepański.Kraków—Katowice1994;M.S.Szczepański:Opelzgórniczympióropu-
szem.Restrukturyzacjawojewództwakatowickiegoijejspołeczneuwarunkowania.Katowice
1997.
48M.S.Szczepański9K.Wojtasik:BógJanusnagórnośląskimpograniczu.W:Cha-
ososwojony.Województwośląskieijegospołecznemetamorfozy.Red.M.S.Szczepański9
Z.Zagała.Katowice20099s.19—20.
25