Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wstęp
7
dzisiajwsamymmieścieprzedstawianyjestgłówniejakonepokaaustriacka”
-wystarczychoćbypobieżnieprzyjrzećsięhistorii,żebydostrzecjakważny
polskiośrodekwyrastawhandlowymmieścienadPełtwią.
OdniesieniadowiekuXIXbyłydlaPolakówniezwykleważne,toprzecież
tenwiekniewoliizrywówpowstańczychstałsięjednocześnieepokąpozy-
tywistycznychprzygotowańdoodzyskanianiepodległości.SamLwówstał
sięprzykłademtworzeniaspołeczeństwaobywatelskiegowewspółczesnym
wręczznaczeniu.Liczbainstytucji,stowarzyszeńizrzeszeńdziałających
narzeczrozwojuiwspieraniaróżnychdziedzinbyłaimponująca.Niema
wpierwszejpołowieXIXwiekuuczelnizwykładowymjęzykiempolskim?
PowstajeOssolineum,instytucja,którazgromadziłapotężnyksięgozbiór,
dałazatrudnienieświetnymnaukowcomizajęłasięwydawaniemcennych
opracowań.Zakazanodziałalnościteatrowi,apóźniejmonopoluudzielono
scenieniemieckiej?Przecieżmożnaprowadzićteatrwprywatnymmajątku
StanisławaWronowskiego,apolatachufundowaćteatriutrzymywaćpol-
skizespółdramatycznyioperowy,jakuczyniłtoStanisławSkarbek.Brakuje
szkółiinstytucjidlanajuboższych?Nicniestoinaprzeszkodzie,abyzałożyć
organizacjecharytatywneczyTowarzystwoSzkołyLudowej,którezajmąsię
leczeniemczyoświatąludu.Abyzniwelowaćwpływyaustriackiejcenzury,
zakazyiograniczeniaPolacyłączyliwysiłkiidziękitemutakwielemogli
zdziałać.Ichoćniebrakowałolojalistówwiernieoklaskującychcesarzy,to
byłwtymjakiścel,którypozwoliłwkrótcesięgnąćporozszerzeniepraw
wokresieautonomiigalicyjskiej,językpolskiwszkołachinauczelniachczy
wstrzymanieingerencjicenzury.
WXIXwiekuporazkolejnywswojejhistoriimiastourosłodorolijed-
negoznajważniejszychośrodkówwPolsce.Ściślejrzeczbiorącnaziemiach
polskich,bowiemkrajunamapachwówczasniebyło.Jużpopierwszymroz-
biorzeLwówstałsięczęściąpaństwaaustriackiego.Lwowiacywyczuli:idzie
nowe!Próbowalidostosowaćsiędooczekiwańzaborcy,azapomniećoutra-
conymkrajupomagałofrywolneżycie,baleireduty.Rozbudowaneświatowe
życiebudziłojednakniechęćizgorszeniewielubardziejświadomychwspół-
ziomków.Refleksje,naszczęście,przyszłyjużpochwili.
StołecznycharakterLwowa(wokresiezaborówmiastobyłostolicąpro-
wincjigalicyjskiej)pozwoliłnacałkiemsporeosiągnięcia.Alezanimnastały
bardziejprzyjazneczasy–poWiośnieLudówiwepoceautonomii–miesz-
kańcynowoutworzonejGalicjizderzylisięzostrąnagonką,represjamiigroź-
bąkaryśmiercilubciężkiegowięzieniazakażdyrodzajdziałalnościkonspi-
racyjnej.
Lwowiacyniedalisięjednakzapędzićwkoziróg,świetniewykorzystali
każdąsłabośćAustriakówipokazalinacoichstać.Pokilkudziesięciulatach
