Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
albumlwowski
potrzebnychnarozruchLwównietylkostałsięważnymdlaPolakówmia-
stem,aleteżspolonizowałurzędnikówiwojskowychaustriackich,których
przysyłanodowprowadzanianowych,austriackichporządkówigermanizacji
społeczeństwa.
WiekXIXprzyczyniłsiędokształtowaniaświadomościnarodowej,adla
Lwowastałsięokresem,którychybanajdobitniejzaznaczyłpolskąprzynależ-
nośćmiasta.Wiektenprzyniósłnampojęcienaroduidlategoteżnarodowy
charakterjesttakważnywopowieściachzAlbumu.Wepoceniewoli,po-
wstańiwojenPolacyweLwowiezakładają,budują,pisząiwydają,broniąc
sięprzedograniczeniemprawiswobód.
NaprzykładzieLwowawidaćbardzowyraźnie,żekulturapolskamimo
zakazówiograniczeńbyłanatyleatrakcyjna,żeCzesi,Austriacy,Serbowie
czySłowacypolonizowalisięnapotęgęjużwpierwszympokoleniu.Ichdzie-
ciuciekałydopowstanialistopadowego,wnukowiewsparlipolskiedążenia
w1848roku,amiędzyzrywaminarodowymiangażowalisięwbadania
polskiejhistorii,promocjękulturyiczytelnictwa.Dobrąilustracjądotego
stwierdzeniajestzwiedzaniecmentarzaObrońcówLwowa:nakrzyżachobok
nazwiskpolskichznajdziemynazwiskaczeskie,węgierskiebądźniemieckie.
Czyzastanawiamysięnadtym,coskłoniłoobcychprzybyszówdoprzejęcia
obyczajów,językaitożsamościobywatelinieistniejącegonamapachkraju?
Dokonaliwyborumimoninnejkrwi”,którądziśtakchętnieimwypominamy
przypinającłatkęnwielokulturowości”.Natymwłaśniepolegałm.in.fenomen
Lwowa–spolonizowałprzybyszówzróżnychczęściimperiumaustriackiego.
OkreślenienpolskiLwów”wzbudzadziświelekontrowersji.Niewolno
takmówić,boprzecieżmożemyurazićwspółczesnychgospodarzymiasta?
Niepotrzebnietakbardzoprzejmujemysiępoprawnościąpolityczną,nieonią
wtymwszystkimchodzi.Lwówmiałtakogromnywkładwrozwójkultury
polskiej,żeniewarto,awręczniewolnonamotymzapomnieć.
DowodemnapolskośćLwowadlawielusągmachy,studzienki,tabliczki
zapisanepopolsku.Dlamniedowodemsąludzie,którzyswojątytaniczną
pracąprzyczynilisiędorozwojupolskiejkultury,nauki,przemysłuirzemio-
sła.NiejesttoopowieśćonLwowiewielokulturowym”,interesujemniehi-
storiapolskiegomiastaiudziałujegomieszkańcówwtworzeniupolskiego
dorobkuintelektualnego.Zabytkimiastatraktujęjakznaki,interesujemnie
ichzachowanienietylkoinieprzedewszystkimzewzględunaichfunkcję,ale
zewzględunato,kuczemunaskierują:kuludziomztamtejodległejepoki.
Dziewiętnastowiecznepostacieczęstopozostająpozagranicąnaszych
poszukiwań,aprzecieżobszaripanoramaLwowapozbawionatychludzi
jestpustaiwybrakowana.Ludzieodeszli,alepamięćonichzostaławpisana
wdziejeLwowa.Dziśniemająswoichulic,bowspółcześniuznali,żeichdo-
