Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tyzmu31,którazaowocowałaprzekonaniem,iżtakżepowstawanieiginię-
ciejestskutkiemkoniunkcjiciałniebieskich.Filozoficzneiteologicznewy-
kształceniesprawiało,żewielokrotniewswoichdziełachuczonytenprzy-
woływałmotywboskiejwolijakosiłystwórczej,wskazującnasamegoBoga
jakoźródłowszystkichruchówwewszechświecie.Argumentował,żeastro-
logiabyłanaukąujawnionąnielicznymprzezboskieźródło,oczymludzie
zapomnieli.PonieważBógjestźródłemwszelkiegoruchu,towszystko,co
dziejesięwprzyczynowopowiązanymświecie,zależyodsiebienawzajem.
Istniejejednakróżnicamiędzytym,cokonieczneiniemożliwe,atym,co
jestmożliwe.Konieczneiniemożliwecharakteryzująsiętym,żesposóbich
wyrażenianieimplikujeżadnychmodyfikacji,pozostająodpowiedniowist-
nieniulubnieistnieniu.Przypadeknatomiastmożeprzejśćodegzystencjido
nieistnieniaiodwrotnie.Albumasaruważał,żeabysprawdzić,czyprzypa-
dekistnieje,wystarczyobserwowaćświat.Podkreślałteż,żewodniesieniu
doczłowiekaprzygodnośćdajemumożliwośćwyboru.Niestety,wybórten
jestograniczonycielesnąnaturączłowieka,podatnąnaoddziaływaniezze-
wnątrz,przyczymnieoznaczatozmniejszeniazdolnościdecyzyjnychludzi.
Racjonalnaduszaludzka,copodkreślałuczony,mazdolnośćcelową,awięc
swoistąmocoddziaływaniapodobnądomocygwiazd.Itowłaśnietapotęż-
nawiedzaotym,jakzarządzaćrelacjamipomiędzyludźmiaciałaminiebie-
skimi,podługAlbumasara,miałakumulowaćsięwastrologii,którastałasię
najważniejsządziedzinąnaukiprzezniegouprawianą32.
31J.Legowicz,Zaryshistoriifilozofii.Elementydoksografii,Warszawa
1
98
0
,s.
11
5–
11
6.
32G.Saliba,AHistoryofArabicAstronomy:PlanetaryTheoriesduringtheGoldenAge
ofIslam,NewYork
1
994,s.7
0
,podkreślarolęastrologiiwświecieislamu.D.Gutas,
Certainty,Doubt,Error:CommentsonEpistemologicalFoundationsofMedieval
ArabicScience,„EarlyScienceandMedicine”,vol.7,2
00
2,No.3,s.276–289,pod-
kreśla,iżwtwórczościAlbumasaradostrzecmożnawłaściwedlanaukiislamskiej
podejściedoastrologiijako„anaturalscience”.Por.O.Leaman,AnIntroductionto
MedievalIslamicPhilosophy,Cambridge
1
985,passim.Zob.B.Radtke,TheAttitude
ofIslamicTheologyandPhilosophytoAstrology,„ElectronicJournalofOriental
Studies”,vo
l.8,2
00
4,s.
1
–
11
.
20
