Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
TimIngold,ElizabethHallam
Różnicamiędzyimprowizacjąainnowacjąniejesttymsamymcoróżnica
międzydziałaniemzgodniezustalonąkonwencjąadziałaniem,którezniązrywa.
Chodzioto,żepierwszaznichdefiniujetwórczośćprzezsposób,wjakiona
przebiega,drugazaśprzezjejwytwory.Rozumienietwórczościjakoinnowacji
jestpojmowaniemjejexpost,wkategoriachjejrezultatów,aniepojmowaniem
zorientowanymnaprzyszłość,wkategoriachpoczynań,któredonichprowadzą.
Podejścieretrospektywne,właściwedlanowoczesności,charakteryzujetwórczość
nietyleprzezjejzdolnośćadaptowaniasięireagowanianakonkretnewarunki
zmieniającegosięświata,ileprzezjejumiejętnośćuwalnianiasięodograniczeń
światagotowego.Podejścietokultywujepoglądowolnościludzkiejwyobraźni
wdziałalnościnaukowejiartystycznej,mającejmocprzekraczaniauwarunkowań
przyrodniczychispołecznych.Twórczość,wopozycjidokonwencji,nietylko
zbliżasiętudoinnowacji,aletakżejestczymś,coprzysługujejednostcewopozycji
dozbiorowości,teraźniejszościwopozycjidociążeniaprzeszłości,umysłowiczy
inteligencjiwopozycjidobezwładnejmaterii.
Tymczasem,wiążąctwórczośćraczejzimprowizacjąniżzinnowacją,chcemy
rozumiećwperspektywiejejdzianiasię,copozwoliwydobyćprocestwórczy,
pomijanywbadaniachkulturowychwzwiązkuzichkoncentracjąnaprzezna-
czonychdokonsumpcjiwytworach.Twórczośćopartanaimprowizacjinależydo
świata,któryraczejprzyrastaniżjeststworzony;któryniejestgotowy,leczciągle
sięrodzi.Ponieważimprowizacjamacharaktergeneratywny,niepodlegaocenie
zewzględunanowośćczyformy,jakiewytwarza.Nieprzeciwstawiajednostkina-
turzeanispołeczeństwu,mabowiemcharakterrelacyjny.Ponieważzaśmacha-
rakterczasowy,nieodrywasię,jakonowateraźniejszość,odzamkniętejjuż
przeszłości,leczprzynależydorozwojowychimpulsówżycia.Aponieważjestspo-
sobem,wjakidziałamy,naszetwórcze,opartenawyobraźnimyśleniejestnie-
odłączneodnaszegosprawczegozaangażowaniawotaczająrzeczywistość.
Wtychczterechkwestiachnaszepodejściedotwórczościzorientowanenaim-
prowizacjęprzeciwstawiasięnowoczesnemujejpojmowaniu,skoncentrowanemu
naefektach.[...]
Improwizacjamacharaktergeneratywny
Wyobraźmysobieznanegonowoczesnegoarchitektaprojektującegobudy-
nek,jakiegoświatdotądniewidział.Jegotwórczośćjestprzedmiotemczci.Ale
jegoprojektniewyjdziepozadeskękreślarskąlubportfolio,dopókibudowni-
czowienieprzystąpiądojegorealizacji.Budowanieniejestłatwe.Wymagaczasu,
awrazzjegoupływemświatsięzmienia:gdybudynekzostanieukończony,będzie
stałwśrodowisku,któregoniemożnabyłoprzewidziećwchwilirozpoczęcia
budowy.Wymagateżokreślonychsurowców,któremająswoistewłasnościinie
dająsiędowolniekształtowaćiłączyć,niemówiącjużotym,żepołączonezin-
nymi,niepozostająniezmienne.Budowaniewymagateżludzi,którzymusząwy-