Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
WłodzimierzGłodowski
Wdoktryniepolskiej15wskazywanesączterypodstawowemodeleroz-
strzyganiairozwiązywaniasporów,amianowiciemodelnegocjacyjny(kon-
traktowy),mediacyjny(koncyliacyjny)iarbitrażowyorazstanowiącyprze-
ciwieństwodoADRmodelsądowy(sądypaństwowe).Modelnegocjacyjny
imediacyjny,tomodeleugodowe,gdziestronydecydująowynikupostępo-
wania.Wprzeciwieństwiedomodeliugodowychmodelarbitrażowy(oraz
oczywiściesądowy)sąmodelamiadjudykacyjnymi,gdziepodmiottrzeci,
aniestrony,ostatecznieiarbitralniedecydujeorozstrzygnięciusprawy(po-
stępowania).
Wliteraturzeprezentowanesąróżnepoglądynazaliczanielubniesą-
downictwaarbitrażowegodoADR.Podnosisię,żeADRstanowiąnietyl-
koalternatywęwstosunkudosądownictwapowszechnego,aletakżewo-
becarbitrażu.ADRsąnieadjudykacyjnymsposobemrozstrzyganiasporu
prawnego16.Kryteriumdelimitującymjestnieadjudykacyjnycharakter
ADRwstosunkudosądownictwapowszechnegoiarbitrażowegobędących
adjudykacyjnymisposobamirozstrzyganiasporówprawnych.Stąduję-
ciearbitrażu,jakojednegozwieluprzejawówADR,jestmetodologicznie
nieuzasadnione17.Takiewąskiepodejścieniewydajesięjednakpoprawne.
PowszechniebowiemprzyjętejestszerokierozumieniepojęciaADRjako
zbiorumetodrozwiązywaniairozstrzyganiasporówpozapaństwowym
wymiaremsprawiedliwości,azatemobejmującychrównieżarbitraż.WPol-
scewpraktycezmetodADRnajwiększeznaczeniemają(unormowane
prawnie)mediacjaiarbitraż.
WpraktycestosowaniametodADR,którezjednejstronyniesąsformali-
zowane,azdrugiejstronycharakteryzujejeukierunkowanienaskuteczność
wrozwiązywaniusporu,wykształciłysięmetodymieszane,łączącecechy
kilkudotychczasstosowanychmetod.ElastycznaformułaADRpozwa-
labowiemnakreowanienowychmetod,którychramyorganizacyjnebędą
najlepiejdostosowaniedokonkretnychpotrzebiokoliczności18.Woparciu
oprzebiegrozwojuADRwUSA,gdziejestonszczególnieszeroki,wlitera-
turze19wskazywanyjestzatempodziałformalternatywnegorozwiązywania
sporównaformypodstawowe(primary)orazmieszane–pochodne(secon-
dary,mixed,combined),zwanerównieżniepodstawowymilubhybrydowymi.
15Zob.L.Morawski,op.cit.,s.13;idem,Główneproblemywspółczesnejfilozofiiprawa.Prawo
wtokuprzemian,Warszawa2003r.,s.168.
16T.Ereciński,K.Weitz,Sądarbitrażowy,Warszawa2008,s.25.
17A.Szumański[w:]A.Szumański(red.),SystemPrawaHandlowego.Tom8:Arbitrażhandlo-
wy,Warszawa2015,s.76.
18E.Gmurzyńska,R.Morek,op.cit.,s.24.
19A.Kalisz,A.Zienkiewicz,op.cit.,s.28in.
WydawnictwoNaukoweUAM–wszelkieprawazastrzeżone
