Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Edukacjaalternatywna:próbasyntezyiokreśleniawspółczesnejroli
27
owolnośćtowołanieotolerancję(złac.tolero=‘znoszę,wytrzymujęcoś’),
atymsamymomożliwośćkorzystaniazwolnościprzezwszystkiejejpodmioty
wsposóbbardziejefektywny.Wideiedukacjialternatywnejnajistotniejszajest
tkwiącaujejpodstawwolność,którazakładaimmanentnieprawociągłegowy-
borumiędzyalternatywnymimożliwościami,prawodorekonstrukcjikształcenia
szkolnegoczypozaszkolnego.Nicdziwnego,żeiruchzaangażowaniasięwielu
pedagogówpostronietejwłaśnieedukacjijestruchemspontanicznym,żyjącym
nzsamegosiebie”,organicznyminiepodporządkowanymżadnymformalnym
strukturomorganizacyjnymsystemuoświatowego.
Edukacjaalternatywnaniesiezsobąprawonauczycieladobyciainnym,aza-
razemdobyciasobą,dopielęgnowaniawłasnychidei.Uznanietakrozumianej
prywatnościjestjednoznacznezuznaniemprawapedagogadoodmiennościprzy
jednoczesnejredukcjiusilnegoporównywaniagozinnyminauczycielamiczy
wychowawcami.Nauczycieletwórczy,innowacyjniniechcąbyćwszkolepospo-
litymirzemieślnikami(wjaknajlepszymtegosłowaznaczeniu).Przezwolność
nauczycielarozumiemjegosamoistnemyślenieorazsamodzielniepodejmowane
działaniapedagogicznei(auto)edukacyjne,podjednymwarunkiem–żeniena-
ruszająonestanuwolnościpozostałychjednostekisąnastawionenakontynua-
cjęwłasnejistotyoraztożsamościosóbwzasięgujegowpływów.Niewystarczy
kierowaniesięprzezpedagogazasadąprimumnonnocere,bywłaściwiespełniał
swojezawodowepowołanie.Nauczycieljakojednostkabędącacząstkąspołecz-
nościmożeurzeczywistniaćswojąwolnośćtylkowespół.Jaksłuszniestwierdził
K.Jaspers:
Niktniemożestaćsięprawdziwiewolny,oileniestanąsięwolniwszyscy.Na-
szegozwiązkuzezbiorowościąniepodtrzymujemytylkodlacelówżyciowych,leczdla
samejnaszejistoty.[...]Dlategonarastaniewolnościzbiegasięznarastaniemłączącego
nasethosu,któryodpodstawurzeczywistniaprzecież,aniewytwarza,każdyposzcze-
gólnyczłowiekbędącysobą.Tapodstawazagrożonajestnieustannie17.
Alternatywnichcąradowaćsięposiadanąwartościąniezależności,profesjo-
nalizmuiosobistejodpowiedzialnościzawynikiprocesukształcenia.Jakpisał
M.Scheler,to
[...]człowiekpospolityuznajecośzawartościowedopierowówczas,kiedywidzi,że
jesttolepszeniżuinnych,albożeonmategowięcejniżinni.[...]Maniaporówny-
waniasięzinnymipozbawianaspołowyradościżycia,angażujewróżnebezsensowne
wyścigiisprowadzabezmiarzupełnieniepotrzebnychfrustracjiirozgoryczeń,iluzji
izawiści;potrafizniszczyćwczłowiekupoczuciewłasnejwartościorazzatrućnieuza-
sadnionymipretensjaminajgłębszenawetwięzi18.
17K.Jaspers,Oniebezpieczeństwachiszansachwolności,tłum.S.Tyrowicz,Więź”1984,nr9,
s.48–49.
18Cyt.za:J.Salij,Wiaranacodzień,WydawnictwonWDrodze”,Poznań1991,s.57.
