Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
BogusławŚliwerski
Wychowanieopierasięnawolnościjakonapodstawie,żeproceswychowaw-
czyjestspotkaniemdwóchwolności,szanujedrugiegoczłowiekajakotakiego,jako
wolność.Jeślinegujetenszacunek,negujewłasnedziałania,swójwpływnadrugiego
człowieka,ponieważbydoprowadzićgododziałania–takabytenaktpozostałauten-
tycznieaktem,toznaczybypobudzałagowolność–trzebaszanowaćinnośćiwolność
drugiego2.
1.Istotaedukacjialternatywnej
Naukaniemaproblemuzanaliząfenomenuedukacjialternatywnej,ale
zsemantyką.Odpowiedzinapytanieoistotęedukacjialternatywnejposzukuje-
mynajczęściejwleksykonach,słownikachczyencyklopediachpedagogicznych.
Nieulegawątpliwości,żeniemapedagogikialternatywnejdopóty,dopókiprzez
kogoślubprzezcoś,np.zewzględunakontekstpolityczny,niezostaniejako
takawłaśnieprzeciwstawionainnympraktykomczyteoriom.Klasykdydaktyki
W.Okońodniósłdefinienspojęcianalternatywnewychowanie”jedyniedoedu-
kacjiszkolnej,jakbyedukacjaniemiałaswojegoteoretycznegowymiaruwposta-
ciróżnych,takżewzajemniewykluczającychsię,założeń.Piszebowiem:
Wychowaniealternatywne,alternatywneszkoły,popularnewkrajachzachod-
nich,choćwieloznaczneokreśleniewychowania(szkół),którestanowialternatywę
wstosunkudonzwykłego”wychowania,donzwykłych”szkół.Zazwyczajchodzitu
onoweprojektywychowawcze,onowemodeleszkółionowerozwiązaniaoświatowe,
którymprzypisujesięcechynowoczesności,innowacyjnościczypostępowości3.
Jeszczekilkadziesiątlattemudefinicjategopojęciawyglądałainaczej.
Genezaalternatywedukacyjnychjestniezależnaoduwarunkowańteryto-
rialnych,politycznych,społecznychigospodarczych.Nieistniejeżadnenobiek-
tywne”kryteriumprzynależnościdonurtuedukacjialternatywnej,gdyżwiąże
sięonazsamorealizacjątwórczegopedagogalubzsubiektywnymwyborem
ipoczuciemwspółzależnościztakimtwórcą,reformatorempoprzezuczestni-
ctwoitworzenieidealnychczypraktycznychprojektówkształcenia.Istotnejest
turozwinięciewśródkreatorówtejedukacjiczyichnastępcówpoczuciatożsamo-
ścipoprzezwytworzeniewspólnegoznaczeniaodmienności,wspólneokreślenie
celuorazutrzymywanieminimalnychwięziorganizacyjnychlubprogramowych.
Edukacjialternatywnejnienależyzatemutożsamiaćzjakąśsubkulturą,gdyżjest
onaczymśznacznieszerszymniżsytuowaniesiępozaczynamarginesieżycia
2R.Léveque,F.Best,Filozofiaedukacji[w:]Rozprawyowychowaniu.2,Rolaikształcenienauczy-
cieli,edukacjapermanentna,animacja,red.M.Debesse,G.Mialaret,tłum.Z.Zakrzewska,
PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1988,s.21–22.
3W.Okoń,Słownikpedagogiczny,wyd.5zmien.,PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warsza-
wa1992,s.233.
