Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Red.A.Mania,P.Laidler,AmerykańskademokracjawXXIwieku
Kraków2006,ISBN978-83-233-2246-7,©byA.Mania,P
.Laidler&WUJ
30
ANDRZEJKAPISZEWSKI
PorazpierwszywhistoriitakżeLigaPaństwArabskichzajęłastanowiskowspra-
wiereformpolitycznych.Deklaracja,przyjętanaszczycieLigiwmaju2004roku,zo-
bowiązywałaprzywódcówarabskichdo„zatwierdzeniazałącznika”wsprawiepraw
człowiekaido„umocnienia”prawwolności,wtymdowolnościwyznania,orazdo
niezawisłościsądów,atakżedo„konsolidacjipraktykdemokratycznych,szerszego
udziałuspołeczeństwawpolityceiżyciupublicznym,umocnieniawszystkichkompo-
nentówspołeczeństwaobywatelskiego,dopuszczeniadowiększegoudziałukobiet
wpolityce,gospodarceorazwdziałalnościspołecznej,kulturalnejiedukacyjnej”
60.
***
PolitykęzagranicznąGeorge’aW.Bushaocenićbędziemożnadopierowdłuższej
perspektywieczasowej.Nadziśwydajesięjednak,żemimowielubłędów,jakiepo-
pełniłonwtejpolityce,topromującdemokracjęnaBliskimWschodzie,działałracjo-
nalnie.Jakwspomnianopowyżej,krytycy,zarównowStanachZjednoczonych,jak
iwEuropie,zarzucająmujednak,żejegopolitykakrzewieniaideiwolnościidemo-
kracjiumożliwia,paradoksalnie,przejmowaniewładzywróżnychkrajachregionu
przezantyzachodnie,niedemokratyczne,radykalnesiłyislamskie;żeprzynosiniebez-
piecznerezultatydlaZachodu–wwyborachniezwyciężająlaiccyliberałowie,areli-
gijnifanatycy;żedoprowadzićłatwomożedonarodowo-religijnegopodziałuIraku,
otwartejwojnymiędzyIzraelemaPalestyńczykamiiprzejęciawładzywEgipcieprzez
BractwoMuzułmańskie.Alerozumowanietakiewydajesiębłędne.Toniesamade-
mokracjajestwinnatakimsytuacjom,leczdyktatorzy,którzyczasemwykorzystując
nieświadomośćspołeczeństwa,doprowadzajądonarodowychtragedii.Zkoleiświat
arabskisądzipowszechnie,żepróbydemokratyzacjiBliskiegoWschodutokamuflaż,
mającyporazkolejnyułatwićZachodowiopanowanieregionu.Alewtakimraziedla-
czegoBushniepostawiłnaczelerządówwAfganistanieiIrakuproamerykańskich
autorytarnychprzywódców(jakwielokrotnieczyniłatoAmerykawczasachzimnej
wojny),awdałsięwkosztownyipełenproblemówprocesdemokratycznegowyboru
suwerennychwładzwtychpaństwachiakceptujejegokonsekwencje.PrzykładyTur-
cji,IndiiczyIndonezjipokazują,żemożliwejestpołączeniedemokracjizislamem.
Pokolonialne,militarystycznelubdynastyczno-autorytarnesystemypolityczneświata
arabskiegoitakpowolichyląsiękuupadkowi.PolitykaBushaskracatenokres.Ijak
zapewnesłusznienapisał„TheEconomist”:„CokolwiekludziemyśląopanuBushu,
wtejjednejsprawie–uniwersalnegopotencjałuisiłyoddziaływaniaideidemokra-
tycznej–jestonpowłaściwejstroniehistorii”
61.
Szkodatylko,żebłędypolitykizagranicznejBushaopoważnychnegatywnychkon-
sekwencjachdladużejczęściświata,zwłaszczazaśklęska,jakąStanyZjednoczonepo-
niosływIraku,zdominujązapewneprzyszłeanalizyjegoprezydenturyipomijaćbędą
pozytywneocenyjegodziałańnarzeczszerzeniademokracjinaBliskimWschodzie.
60Arableadersembracereformplan,„ArabNews”z24maja2004.Deklaracjazawierajednakposta-
nowienie,żereformypowinnybyćwprowadzanewzgodziezobowiązującąwkażdymzkrajów„kulturą,
religią,pojęciemiwartościamicywilizacji,okolicznościamiimożliwościami”,codająctakszerokiemoż-
liwościinterpretacji,osłabiłowyraźniewymowętegodokumentu.
61TheOneThingBushGotRight,„TheEconomist”z2lutego2006.
