Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.G
ORZKOWICZ
L
ITERACKIŚWIATOOBRAZ
K
ORNELA
F
ILIPOWICZA
ażdochwiliśmierci.Wrazzniązostajązniwelowanewszystkie
możliwości,jakimidysponuje
30
.
WopisywanymprzezFilipowiczaświecieobozówiwię-
zieńspokojnaśmierćjestniedoścignionymmarzeniem
31
,ale
opróczniejistniejeteżexitusletalisrozłożonawczasie.Stajesię
powolnąagonią,oddalającąświadomośćDrozbicia”,Drozpryśnię-
ciasięnaczęści”,Dzniszczenia”iabsolutnegokońca.Kategoria
śmierciwutworachkrakowskiegopisarzałączysięjednaknie
tylkozpojęciemwolności,aletakżepamięciczyhonoru.Rozpa-
trywananaprzestrzenicałejjegotwórczościprzybierapostaćdwu
odległychsemantyczniebiegunów,podlegającychpewnejDdekli-
nacji”.
Naosijednegoznichznajdujesięśmierćbiologiczna–
Drozpryśnięciesię”wczasieiprzestrzeni.Spowodowanejestono
różnymiprzyczynami:odnaturalnych(PiękneżycieNatanaRuffa
zt.Gdyprzychodzisilniejszy,1974),poprzezsamobójstwo
(Wszystko,comożnamiećzt.Kotwmokrejtrawie,1977),ana
zabójstwieskończywszy(Świadek,którynieumiałmówić
zt.Rozmowynaschodach,1989).Pojawiasięnajczęściejwro-
zumieniuprzywołującymspostrzeżeniaKarlaJaspersa,który
twierdził,żetakirodzajdoświadczeniajestnamdostępnyjedynie
wformieulotnychmgnieńegzystencji
32
.Myślącotymwymiarze,
niemożemyDprzeżyć”własnejśmierci,conajwyżej,znajdującsię
wjejobliczu,świadomiedecydowaćopostawie,jakąprzyjmiemy
(Zwycięstwozt.Krajobrazniewzruszony,1947).Śmierćdrugiego,
obcegoczłowiekarównieżniejestdoznawanawpełni.Nieodbie-
ramyjejjakosytuacjigranicznej(choćbytrwogi),aleposiadaona
niebagatelnywpływnastosunekdoświata,apoprzeztona
30Por.F.Copleston,Historiafilozofii.Pozytywizmlogicznyś,dz.cyt.,s.136.
31Por.S.Rogala,dz.cyt.,s.61.
32Por.K.Jaspers,Sytuacjegraniczne,[w:]Jaspers,R.Rudziński,Warszawa
1978,s.201–202.
31
