Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1EdwardGolec
1.wProwAdzenie
Obserwowanyodwielujużwieków,szerokorozumiany
dynamicznyrozwójcywilizacyjnyskutkujenietylkoko-
lejnymizdobyczamikulturowymi,naukowymiitechno-
logicznymi,lecztakżeszeregiemschorzeńmiejscowych
iogólnoustrojowychorazwypadkami,którezagrażają
lubnieuchronnieprowadządoamputacjekończyn.
Naturalnąkonsekwencjąijednocześniewymogiem
amputacjikończynjestkoniecznośćiobowiązekichza-
protezowania.Takistanrzeczywynikazwieluprzesła-
nek,okolicznościiuwarunkowań,zależnychnietylkood
charakteruiwskazańdowykonanegozabieguoperacyj-
negoorazpoziomuamputacji,aletakżeuwarunkowań
emocjonalno-mentalnychisocjalno-ekonomicznych.
WPolscekażdegorokuzostajewykonanychod6000
do12000amputacjikończyn,wtymokoło70%znich
dotyczykończydolnych.Najczęstszymiwskazaniamido
ichprzeprowadzeniasązmianynaczyniowe,wtymoko-
ło80%znichjestkonsekwencjązarostowejmiażdżycy
tętnic.Wnastępnejkolejnościtopowikłanianaczyniowe
cukrzy(stopacukrzycowa,zespółstopycukrzycowej),
chorobaBuergeraorazpowikłaniazatorowo-zakrzepo-
we.WedługdanychNarodowegoFunduszuZdrowia
(NFZ)zroku2012najczęstszymwskazaniemdowyko-
naniaamputacjikończyndolnychbyłastopacukrzyco-
wa,comiałomiejsceuponad8000chorych.Niestety
wkolejnychlatachtendencjataulegałazróżnicowanym
fluktuacjom.Wedługinnychźródeł,wPolscekażde-
gorokuwykonujesięosiemamputacjina100000osób,
wDaniijedyniedwie,awHiszpaniiiHolandiizaledwie
jedną.
WeFrancjiroczniezostajewykonanychokoło6000
amputacji,wtym70%znichtoamputacjezewskazań
naczyniowychuosóbpo60.r.ż.,zwyraźnąprzewagą
mężczyzn.Wtejgrupiechorychdominująamputacjena
wysokościpodudzia,cozarejestrowanou2–3tys.ope-
rowanych,auokoło1500znichamputacjawykonana
zostałanapoziomieuda.
Wlatach2004–2005wWielkiejBrytanii75%am-
putacjikończynbyłowykonanychzpowoduzaburzeń
przepływunaczyniowegowprzebiegucukrzycyimiaż-
dżycyzarostowejtętnic,a99%znichspowodowane
byłomechanizmamiurazowymi;7%stanowiłypowik-
łaniainfekcyjne,ajedynie2%amputacjiwykonanoze
wskazańnowotworowych.
W
pozostałych
krajach
europejskich
wskaźnik
wykonanychamputacjiwmechanizmiemetabolicz-
nychzagrożeńcukrzycowychwahasięwgranicach
2,1–13,7:1000chorych.
WStanachZjednoczonychAmerykizróżnychwska-
zańroczniewykonywanychjestponad185000amputa-
cjikończyn,wtymokoło18000zewskazańnowotwo-
rowych.Nacałymświecienatomiast,zróżnychwskazań
każdegorokuwykonywanychjestponad1000000am-
putacjikończyn,a30–85%osób,uktórychprzeprowa-
dzonotegorodzajuzabiegoperacyjny,cierpizpowo-
dubólówkikutaamputowanejkończynylubwrażeń
fantomowych.
Kolejnągrupąchorych,uktórejwykonywanesą
amputacjekończyn,sąosoby,wtymdzieci,zniedoro-
zwojemkończyn(amputacjewrodzone).Takistanrzeczy
jestnastępstwemuszkodzenialubwadliwegorozwo-
juembrionu,comamiejsceprzedewszystkimmiędzy
4.a6.tygodniemżyciapłodowego.
Należyrównieżodnotowaćwysokicałkowityodse-
tekumieralnościwgrupiechorychpoddanychzróżnych
wskazańiwróżnychuwarunkowaniachamputacjom
kończyn.Wedługróżnychdoniesieńidanychstatystycz-
nychwynosion5–17%,przyczymnależyzaznaczyć,że
wpierwszymrokupoprzebytymzabieguoperacyjnym
odsetektenwahasięwprzedziale13–40%,wprzeciągu
trzechlatosiągawartość36–65%,anaprzestrzenilat
pięciuwzrastado39–80%.Liczbaumierającychztego
powodujestporównywalna,anawetzdecydowanie
wyższaodliczbyumierającychzpowodunowotworów
1
