Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FilozofiawAnaliziewrażeń
XXVII
niamonizmuzaprawdziwy,Machniemożeuznać,żejest
uzasadnione–gdybyjebowiemzatakieuznał,uznawałby
tymsamymzauzasadnionezdania,codoktórychniema
zgodywśródrównorzędnychuczestnikówsporuonie29.Nie
możewięcpowiedzieć,żeogniwotojestprawdziwe.Nie
możetegopowiedziećpodgroźbąwewnętrznejsprzecz-
ności,odstąpiwszybowiemodutożsamieniaprawdziwości
zuzasadnieniem,odstąpiłbyodtego,copozwoliłowprowa-
dzićjegoogniwo.Jeślizaśniemożepowiedzieć,żeowoog-
niwojestprawdziwe,niemożepowiedzieć,żezjegometa-
pogląduwynikaprawdziwośćmonizmu.Towłaśniebyłodo
okazania.
Przyjrzyjmysięjeszczedestruktywnejargumentacjina
rzeczmonizmu.Zmierzaonadoskompromitowanianaj-
poważniejszegokonkurentamonizmu,dualistycznejme-
tafizykisubstancjimaterialnychinaszychJa.Dostajemy
diagnozę:„Fizjologiczniepozostajemyegoistamiimate-
rialistami,podobniejakzawszewidzimy,żeSłońcewsta-
je.Teoretyczniejednaktenpoglądjestniedoutrzymania”
(s.320),ale„zewzględunawysokiepraktyczneznacze-
nie,nietylkodlajednostki,aledlacałegorodzaju[ludz-
kiego],połączenia«Ja»i«ciała»obowiązująinstynktownie
iwystępujązżywiołowąsiłą”(s.21).„Wysokiepraktyczne
znaczenie”tostabilizującarolaowychpołączeń:„Jajest
dlamojegoinstynktownegopogląduczymśnajważniejszym
inajtrwalszym.„Bryłasztywnajestdlasurowego,instynk-
townegopoglądutakżeczymśtrwałym”(s.319).„Topostę-
29Machaepistemologiaifilozofianaukipozostajetupozaobszaremmojejuwa-
gi.Poprzestajęnastwierdzeniu,żeMachbyłpionieremepistemologiiewolucyjnej,że
odrzucałdychotomięanalityczne–syntetyczne(zob.np.s.310–311),żegłosiłinstru-
mentalizmzpozycjiuczonego,niezaś„znawcy”nauki.Wkontekście,którynaswtej
chwiliobchodzi,wartozauważyć,żeMachuzależniałwiarygodnośćzdańodtego,że
sąkolektywniestwierdzalne(zob.s.307–308).
