Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przemianamaterii
35
Komórkastanowiwięcżywąstrukturę,wktórejjądroicytoplazmatworzą
samopowielającysięsystemreakcji,wktórymopróczdziedziczeniadużąro-
lętakżeodgrywająprocesydopasowywania.Jądrouzyskałodominującąrolę
dopierowprzebiegurozwojufilogenetycznego,jakożeprzekazaniewszyst-
kichfunkcjikontrolnychwjednomiejscejestrozwiązaniemoptymalnym.
Takwięcjądrakomórkowenależyrozpatrywaćjakowtórne,powstałewtrak-
cieewolucjijednostkistrukturalne.Bakterienp.nieposiadająjądra,wko-
mórkachembrionalnychniższychzwierząttworząsiękrótkotrwałejądra
cząstkowe(kariomery),wwynikutego,żekażdychromosomotaczasięwła-
snąotoczką.Pojedynczejądrojeszczetamniewystępuje.Przekazywaniein-
formacjizDNApoprzezRNAdocytoplazmyregulowanejestprzezprocesy
przemianymaterii.Processyntezybiałekregulowanyjestprzeztrzytypyge-
nów.Genoperatorowy(operator)kierujewielomapodległymigenamistruk-
turalnymi,przekazującymiinformacje.Operatorijegogenystrukturalne
określanesąmianemoperonu.Genoperatorowyzkoleisterowanyjestprzez
genregulatorowy,którynieznajdujesięwjegobezpośredniejbliskości.Gen
regulatorowykodujerepresor,blokującydziałaniegenuoperatorowego.Po-
chodzącezprocesówprzemianymateriisubstancjemogąjakoefektory
wzmagaćdziałanierepresora(korepresory)alboteżinaktywowaćgo(induk-
tory),takżegenoperatorowymożepodjąćswojefunkcje.Efektoramimogą
byćproduktysyntezybiałek(efektsprzężeniazwrotnego).
Takżepomiędzyjądremamitochondriamiistniejąmechanizmyregulacyj-
ne.PoprzezsyntezękoenzymówjądrokierujewytwarzaniemATPwmito-
chondriach,którezkoleikierujądostawąenergiidojądra.
Wprocesyregulacyjnemożetakżewłączaćsiębłonajądrowa,przezwzma-
ganielubhamowanietransportuokreślonychsubstancjizjądralubdojądra.
Genyokreślająnaturęcytoplazmatycznychprocesówsyntezy.Charakter
cytoplazmyokreślazkolei,któregenymogąbyćaktywne.Wtensposóbtłu-
maczysięfakt,żeróżnetypykomórek,posiadającychtensamgarniturchro-
mosomalny,sąwstaniewykonywaćzupełnieróżnefunkcje(zróżnicowane
aktywowaniegenów).
Wteprocesyregulacyjnewłączająsiętakżehormony.Sąoneuwalnianedo
krwiobieguprzezgruczoływydzielaniawewnętrznegoiregulująfunkcjespe-
cyficznychkomórek.Hormonynależyuważaćzapierwotnenośnikiinforma-
cjimiędzykomórkowej.
Wtymbardzozróżnicowanymmechanizmieregulacyjnymmożedocho-
dzićdoróżnychnieprawidłowości.Możnawięctłumaczyćpewneprocesy
starzeniatworzeniemuszkodzonychcząsteczekmRNA,coprowadzidozabu-
rzeńwsyntezieenzymówwcytoplazmie.Wkomórcegromadząsięcząstecz-
kisubstratu.Prawdopodobniepowstawanieraka(carcinogenesis)takżepole-
ganazaburzeniachsyntezyDNA–RNA–białek.BrakhamowaniaDNAze
