Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZARYSROZWOJUOSOBNICZEGO
UKŁADUPOKARMOWO-ODDECHOWEGO
SSAKA
Endodermalnacewajelitowa,zwanatakżejelitempierwotnym,jestwzakresie
narządotwórczymstrukturąwspólną,zarównodlawłaściwegoukładutrawiennego,
apparatusdigestorius,jakidlaukładuoddechowego,apparatusrespiratorius.
Należyjąsobiewyobrazićjakorurębiegnącązgodniezosiądługąciałazarodka,
położonądobrzuszniewstosunkudopierwotnegoszkieletuosiowego,jakimjest
strunagrzbietowa.Peryferyjneodcinkicewyjelitowejwpostaciodcinkagłowowego
iodcinkaogonowegokończąsięślepo,awięcpoczątkowosąniedrożne.Najdłuższy
odcinekcewyjelitowej,łączącyobydwaodcinkiperyferyjne,zwanyodcinkiemśrod-
kowym,przekształcisięwprzyszłościwnabłonekżołądkaijelitorazjegopochodne,
stającsięjednocześnieproducentemtakichgruczołówtrawiennychzaściennych,jak
wątroba,hepar,itrzustka,pancreas.ścianadobrzusznaodcinkaśrodkowegocewy
jelitowejdźwigazwisającywdół,uszypułowanyzachyłekwpostacipęcherzyka,czyli
woreczkażółtkowego,saccusvietellinus.Pozostajeonwłącznościzeświatłemcewy
zapomocąprzewodużółtkowego,ductusvitellinus.
Odcinekgłowowycewyjelitowejswoimzabudowanymślepokońcemprzednim
zmierzadospotkaniazektodermalnymzachyłkiemjamyustnejpierwotnej,cavum
orisprimitivum.Poichzespoleniupowstajedwulistkowyekto-endodermalnytwór
przejściowypodnazwąbłonygardłowej,membranapharyngea.Stantakijestkrótko-
trwały.Błonagardłowaulegaprzerwaniuidoszczętnejlikwidacji,coprowadzido
nawiązaniałącznościmiędzyjamąustnąacewąjelitową,którejodcinekgłowowy
przekształcisięwgardło,pharynx.Stądnazwaubłonagardłowa”nawiązujedoprzy-
szłychlosówodcinkagłowowegocewy.
Zodcinkagłowowegocewypozagardłemwłaściwym,któreostateczniesłuży
zarównojakodrogapokarmowa,jakidrogaoddechowa,będącjednocześnieskrzyżo-
waniemtychdróg,powstajeszeregnarządówtzw.gardłopochodnych,awięcendo-
dermalnych,takichjaktarczyca,gl.thyreoidea,przytarczyce,gll.parathyroideae,
grasica,thymus.Stądteżwywodzisięnabłonekendodermalnykrtani,larynx,tcha-
wicy,trachea,orazjejodgałęzieńiwreszciemiąższpłuc1.
1Naszkicowanatukrótkoprzeszłośćrozwojowaodcinkacewyjelitowejiobfitośćnarządówstąd
sięwywodzących,zukłademoddechowymwłaściwymnaczele,usprawiedliwiająwujęciu
anatomoporównawczymwspólnepotraktowanieukładutrawiennegoiukładuoddechowegojako
układupokarmowo-oddechowego,systemagastropulmonale.
35
