Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UKŁADTRAWIENNYWŁAŚCIWY
Układtrawienny,apparatusdigestorius,nazywanyteżaparatemtrawiennym,jedno-
czyszeregnarządównierzadkopochodzeniowoobcych,którewobrębieorganizmu
współpracujązsobąwzakresieprzeróbkimechanicznejichemicznejtreścipokarmo-
wej,jejtransportuwobrębieorganizmuorazwchłanianiaodpowiednioprzerobio-
nychskładnikówpokarmowych.
Podwzględemstrukturalnym,traktującsprawęwznacznymuproszczeniu,układ
trawiennymożnaprzedstawićjakokanałpenetrującywnętrzeorganizmuodjamy
ustnejdoodbytu.Stądteżwywodzisięinnysynonimicznytermin,stosowanywpra-
ktyce–przewódpokarmowy,canalisalimentarius.Kanałtenwykazujeznaczneróż-
nicegatunkowewróżnorakichrozszerzeniach,zachyłkachipętlach.
Budowaukładutrawiennegoobowiązującauokreślonegogatunku,jestodzwier-
ciedleniemjegoprzydatnościfunkcjonalnej,związanejściślezjakościąpokarmu,co
skrótowoilustrująterminy–ssakimięsożerne,wszystkożerne,roślinożerne.
Organizmstalezużywadużeilościenergii,którejźródłemjestpokarm,zanimjed-
nakdojdziedowyzwoleniaenergiizawartejwpokarmie,musionbyćrozłożonyna
składnikiprzyswajalne.Winienonuzyskaćtakąstrukturępodwzględemfizycznym
ichemicznym,któraumożliwiaprzechodzenieskładnikówpokarmowychdokrwi
ilimfy,abyostatecznietrafićdomiejscaprzeznaczenia,tj.dokomórekorganizmu.
Pobieraniepokarmuorazjegomechaniczneprzetwarzaniejestudziałemumięś-
nionychfałdówskórnych,którymisąwargi,labiaoris,orazzębów,dentes,włączając
turównieżmięśniezawiadująceruchamiżuchwy.Zmiażdżenieiroztarciepokarmu
orazjegonaślinieniewobrębiejamyustnejumożliwiajegodalsząwędrówkęprzez
gardłoiprzełykdożołądkaijelit.Tutajrozdrobnionypokarmwcałejswejmasiema
ułatwionykontaktzsokamitrawiennymi.Przyudzialeenzymówzawartychwwy-
dzielinachgruczołówtrawiennychodbywasięchemicznaprzeróbkatreścipokarmo-
wejnaskładnikiprzyswajalneprzezorganizm.Iwreszcienieodzowneprzesuwanie
siętreściwkierunkudoodbytowym,szybszelubwolniejsze,odbywasięprzyudziale
mięśniówkigładkiejprzewodupokarmowego.Jedynienaobszarzeprzełyku,wzależ-
nościodgatunku,mięśniówkamożebyćczęściowolubnawetcałkowiciepoprzecznie
prążkowana.Wreszciewchłanianieskładnikówpokarmowych,uprzedniodotego
37
