Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zanikbłonygardłowejprowadzidonawiązaniatrwałejłącznościmiędzywysłaną
nabłonkiemwielowarstwowympłaskimpochodzeniaektodermalnegojamąustną,
awysłanąnabłonkiemendodermalnymcewąjelitową,ściślej,zjejpochodnymi–
jamągardła,cavumpharyngis,naczele.
Dojamyustnejpierwotnej,wiedzieszparaustnapierwotna,rimaorisprimitiva.
Taostatniapodwzględemzasięguiukształtowaniaodbiegaznacznieodszparyust-
nejostatecznej.Przedewszystkimjestbardzorozległa.Posługującsiępopularnym
powiedzeniemsięgaonauoduchadoucha”.Konturyszparyustnejpierwotnejsąnie-
regularneipoprzerywane.Wynikatoztego,żejejobudowętworząobłewyniosłości,
prominentiae,nazywanedawniejwyrostkami.Kształtorazliczbatychwyniosłości
szybkosięzmienia.
Największajestwyniosłośćczołowo-nosowa,prominentiafrontonasalis.Tworzy
onagórneograniczeniapierwotnejszparyustnejiwyodrębniasięzniejpołożoną
pośrodkowowyniosłośćczołową,prominentiafrontalis.Nadalszezachowaniesiętej
wyniosłościmawpływrozwójnarząduwęchu,organumolfactus.Zawiązkitego
narządupojawiająsięwpostacisymetrycznychworeczkównosowych,saccinasales
istanowiązapowiedźprzyszłejjamynosowej,cavumnasi.Otwórwejściowykaż-
degoworeczkastanowizawiązekprzyszłegonozdrza,nares.
Opisanezmianyniesąobojętnedlawyniosłościczołowo-nosowej.Wydzielająsię
zniejbocznepierwotniedużewyniosłościnosowe,abynastępniekażdaznich
podzieliłasięnawyniosłośćnosowąboczną,prominentianasalislateralis,oraz
wyniosłośćnosowąprzyśrodkową,prominentianasalismedialis.Pierwszeleżąmię-
dzyzawiązkiemokaiworeczkiemnosowymtejsamejstrony.Drugie(przyśrodkowe)
międzyworeczkiemnosowymaułożonymwpłaszczyźniepośrodkowejwcięciem.
Bocznieodwyniosłościczołowej,aściślejodwyniosłościnosowychbocznych,
powstająwyniosłościszczękowe,prominentiaemaxillares.
Granicęprzejściowąmiędzywyniosłościąnosowąbocznąawyniosłościąszczę-
kowąstanowipoczątkowobruzdanosowo-łzowa,sulcusnasolacrimalis.Zjejdna
wyrastalitysłupnabłonkowy,którypowytworzeniuświatłaprzekształcasięwprze-
wódnosowo-łzowy,ductusnasolacrimalis,odprowadzającynadmiarłezzworka
spojówkowegodojamynosowej.Wreszciewobrębieścianyprzyśrodkowejworeczka
nosowegopojawiasięrynienka,którastanowizawiązekszczątkowegoussaków
narządulemieszowo-nosowego,organumvomeronasales.Jacobsoniwystępującego
ugadów.
Dolneograniczenieszparyustnejpierwotnejjestmałoskomplikowane,atworzą
jenieznaczniewyodrębnione,symetrycznewyniosłościżuchwowe,prawailewa.
Oddzielajeodsiebiepłytkiewcięciekrawędziowe,czylibrzegowedolne,incisura
marginalisinferior.Oczywiścieobydwiewyniosłościżuchwoweprzekształcająsię
wpóźniejsząwargędolną,czyliżuchwową,labiuminferiuss.mandibulare.Jejmało
skomplikowanabudowakontrastujezbardziejzłożonąpodwzględemrozwojowym
wargągórną,czyliszczękową,labiumsuperiuss.maxillare.Częśćśrodkowawargi
górnej(szczególnieszerokauczłowiekazarysowujesięjakorynienkapodnosowa,
philtrum)orazgrzbietnosawywodząsięzwyniosłościnosowejprzyśrodkowej.Bok
nosaorazskrzydełkonozdrzawywodzisięzwyniosłościnosowejbocznej.Boczna
częśćwargigórnejorazpoliczekpowstajązwyniosłościszczękowej.
Wmiejscu,gdziespotykająsięzsobąnabłonekworeczkanosowegooraznabłonek
jamyustnejpierwotnej,pojawiasiębłonapodniebienno-nosowa,membranapalato-
40
