Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żuchwyidopieronawysokościwcięcianaczyńtwarzowych,incisuravasorumfacia-
lium,wydobywasięnastronęzewnętrznątrzonużuchwy,skądkierujesięskośnieku
górzeidoprzodu,abyprzebićścianępoliczkanawysokości3–4zębapoliczkowego
górnegouświni(ryc.31–11),3ukoniai5ubydła(ryc.34–11).Ujścieprzewoduprzy-
uszniczegonaśluzówcepoliczkazaznaczasięmałymwzniesieniemzwanymbro-
dawkąprzyuszniczą,papillaparotidea,którejtopografia,jakwynikazpodanego
opisu,jestgatunkowozmienna.
JĘZYK,LINGUAS.GLOSSA
Język,mieszczącysięwjamieustnejwłaściwej,dostosowanyjestdoniejkształtem.
Niezwyklesprawnyruchowojestnarządemwieloczynnościowym.
Zrąbmięśniowyjęzykastanowigłówny,prawiewyłączny,składnikjegobudowy
iontonadajezasadniczyuton”jegopracy.Umięśnieniejęzykajestpochodzenia
somatycznego,awięcwywodzisięztkankimięśniowejpoprzecznieprążkowanej,
jegoskurczesązatemźródłemruchówdowolnych.
Językpospołuzzaopatrzonąwpoprzecznemarszczkipodniebienneśluzówką
podniebieniatwardegoiumięśnionymiwargamiorazpoliczkami,przyczyniasię
ussaków,itylkounich,dopowstaniawjamieustnejciśnieniaujemnego.Wczynno-
ścitejjęzykowiprzypadarolatłokaporuszającegosięwswoistymjakbycylindrze
jamyustnej.Charakterystycznydlassakówaktssania,sposóbprzyjmowaniapokar-
mówpłynnych,jestpraktycznąkonsekwencjąciśnieniaujemnegowjamieustnej.
Podsuwanieprzezjęzykstałegopokarmupodmiażdżącedziałaniezębów,formowa-
niezrozdrobnionejprzeżutejtreścipokarmowejnaślinionychkęsówiprzesuwanie
ichwstronęgardłatotakżeistotnefunkcjetegonarządu.Nietrzebateżzapominać
oprzydatnościjęzykajakonarządudotykowego.Zlokalizowanienaobszarześlu-
zówkijęzykarozproszonychjednostekstrukturalnych,jakimisąkubkismakowe,cal-
liculigustatorii,umożliwiakontrolęsmakowąpokarmuijegoselekcję.Wielkaspra-
wnośćruchowajęzykaznajdujeodbiciewjegobudowie,azwłaszczawobfitymumię-
śnieniuiunerwieniu.
Dlazróżnicowaniaszczegółówstrukturalnychjęzykanależysięgnąćdojegoprze-
szłościrozwojowej.
ZARYSROZWOJUOSOBNICZEGOJĘZYKASSAKÓW
Podwzględemrozwojowymjęzykjestnarządemzłożonym.Jegodogardłowaczęść
rozwijasiętużwtylezaprzejściowymtworem,jakimjestbłonagardłowa,awięcjuż
naobszarzegardła.Stądteżśluzówkadogardłowejczęścijęzykajestpokrytanabłon-
kiemgardło-pochodnym,zatemendodermalnym.Przedniaczęśćjęzykajestpokryta
nabłonkiemtakimsamymjakśluzówkajamyustnej,czyliektodermalnym.
Wczesnyzawiązekjęzykapojawiasięwpłaszczyźniepośrodkowej,dobrzusznej
ścianygardła,wpostacitrójczęściowegozgrubieniaukładającegosięnawysokości
łukówgardłowych(skrzelowych)odIdoIV,arcuspharyngei(branchiales)primiad
quarti.CzęśćzgrubienianawysokościIłukugardłowegozwiązanegoznerwemcza-
szkowymV–trójdzielnymwykształcasięwpostaciguzkajęzykowegodalszego,
50
