Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dodefniowaniaprzemiangatunkowych,którympodlegałalirykawokresiehelle-
nistycznym(amożeraczejdookreślonychwizjitychprzemian),współcześnibada-
czewypracowywaliodpowiedniąaparaturępojęciową,częściowozresztąprzejętą
zestudiównadanalogicznymiprocesamiwpoezjirzymskiej,zwłaszczawtwórczo-
ściautorówpozostającychpodwpływemaleksandrynizmu.Najsilniejutrwaliłosię
wnaucepojęcieHkrzyżowaniagatunków”(KreuzungderGattungen),wprowadzone
wobiegprzezWilhelmaKrolla25.AutortenużyłgomiędzyinnymiwanalizieHeroid
Owidiusza,wktórychdopatrzyłsięskrzyżowaniaHretoryczniestylizowanegolistu
ielegii”.Zarównotreściowe,jakiterminologiczneimplikacjetegokonceptubudzą
zastrzeżenia26.Krolluważał,żerezultatemKreuzungjeststworzenienowegogatun-
ku,przyczymprocestenpojmował–zgodnieztendencjamiswojejepoki–niemal
biologicznie,wkategoriachgenetycznych.Dopowiedzmy,żewwynikutakiegoza-
biegupowstajetwórhybrydowy.Jakjednaksłusznieprzypominająteoretycylite-
ratury27,zaczerpniętezgenetykipojęciehybrydyniemożemiećzastosowaniado
badańgenologicznychchoćbyzpowoduniejednorodnościelementówjąwspół-
tworzących:kategoriegatunkoweniesąwystarczającorozbieżneiniewykluczają
sięwzajemnie.Niemagatunkówpodkażdymwzględemodrębnychiwyizolowa-
nych.Dająsięonezawszezaklasyfkowaćdowięcejniżjednejkategorii,wzależ-
nościodprzyjętychkryteriów(społecznych,funkcjonalnych,stylistycznychitd.),
natomiastohybrydyzacjimożnamówićtylkowprzypadkubiegunowejopozycji
elementówwkrzyżującejsięparze.NiemniejkoncepcjaKrollawyraźniezaznaczyła
swojąobecnośćwstudiachnadliteraturączasówhellenistycznych.Niestetyzdarza-
łosię,żewprowadzanyczystoornamentacyjniechwytliwysloganKreuzungzastę-
powałpoważnynamysłnadzłożonymcharakteremodniesieńpoezjihellenistycznej
doprzeszłości28.
Nagrunciepolskimzteorią,którawpewnymzakresiepozwalałabysięzastoso-
waćdoobjaśnianiaewolucjigatunkówwepocehellenistycznej(jakoogniwieszer-
szegołańcuchaczasowego),wystąpiłIreneuszOpacki29.Mamnamyślijegomodel
dynamicznegoujęciagatunkuliterackiego,wktórymdziejegatunkutraktujesięjako
25
Kroll1924.
26
NajpełniejwyeksplikowałjeBarchiesi(2001),którypodkreślałrównieżaspektaksjologiczny
koncepcjiKrolla.Gatunkowyesencjalizmłączyłsięuniegozprzekonaniemodekadentyzmie
hellenistycznejirzymskiejkulturyliterackiej.Jegomodelprzyjmujezaoczywistąpostawęne-
gacji(aprzynajmniejusprawiedliwianiaprzedzarzutami)wszystkiego,conapisanopośmierci
AleksandraWielkiego.Por.teżkomentarzAmbühl2017:42–45.
27
Allen2013.
28
Fantuzzi,Hunter2004:VII.
29
Opacki1963.
16
