Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Antologiajakongatunekkoronny”naszychczasów
-jakonhybrydyzację”(ncross-fertilizationor»hybridisation«”).Aza-
temnmieszanie”oznaczatutworzenienowych,hybrydowychgatun-
ków,tymczasemopacki(wcałkowitejzgodziezDarwinem)niemówi
onmieszaniugatunków”,leczjedyniemieszaniuichpostaci.oznacza
to,iżgatunkizachowujągenetycznąciągłość,natomiastcałyczaspod-
legająintensywnemunprzepostaciowaniu”(dodajmy,zaDarwinem,że
efektemgatunkowejkrzyżówki,bardzozresztąryzykownejimałopraw-
dopodobnej,jestbastard,egzemplarzniepłodny,więcniedającyszans
nagatunkowąinnowację).HipotezaOpackiego(wpolskimoryginale)
brzminastępująco:
gatunekliteracki,przechodzącwtrakcieewolucjinagruntdanegoprądu
literackiego,wchodziwnzwiązkikrwi”zwłaściwądlategoprąduposta-
ciąjegogatunkukoronnego5.
Ównkoronnygatunek”(jegoaktualnapostać)ustanawiaswądo-
minującąpozycję,wchodzączinnymiwnzwiązkikrwi”.Wtejformule
wymiarbiologiczny(krew,gatunek,ewolucja)nkrzyżuje”sięzaspektem
politycznym–ściślej:dynastycznym(krew,korona)–takmocno,że
trudnorozdzielićobaporządki.Namyślnasuwasięmonarcha,który
swąwładzęnietylkoprzekazujepotomstwu,alekorzystajączfeudal-
negoprawanpierwszejnocy”,rozpleniakrólewskiegenywśródinnych
rodów.Wefekciewszyscystająsiępodobnidokróla,nietylkowbio-
logicznymprocesiedziedziczenia,ulegająteżautorytetowiczyurokowi
monarchy,poddająsięwzoromiwpływomemanującymztronu.Whi-
storycznoliterackimporządkuwyglądatonastępująco:
Wosiemnastowiecznymklasycyzmietęnkoronę”stanowiłyoda,satyra
ibajka.Wsentymentalizmie–sielanka.Wromantyzmiewczesnym–
powieśćpoetycka,awdrugiejjegofazie-dramat.WokresieMłodej
Polski-lirykaibaśńliryczna6.
Wiadomo,żeprawotostosujesiętakżedodrugiejpołowyXIXwie-
ku,kiedydominująnowelaipowieśćrealistyczna.WXXwiekubyli-
śmyświadkamigenologicznychkarierreportażu,powieścitypufantasy,
kryminałuitd.Byćmożedałobysiętezjawiskaskomentowaćiwyjaśnić
przyużyciukategoriiukutejprzezOpackiego.Czytakżeto,codzieje
siędziś?
5I.opacki:Krzyżowaniesiępostacigatunkowychjakowyznacznikewolucjipoezji.
W:Idem:Odwróconaelegia.Oprzenikaniusiępostacigatunkowychwpoezji.Katowice
1999,s.63.
6Ibidem,s.61.
25
