Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historykwobecmetodantropologiipolitycznej
23
Badaniakonkretnychorganizacjipolitycznychobutypówwykazały,
żewkażdymznichwystępująznaczneróżnice,przedewszystkimwstop-
niurozwoju,czylistopniuzłożonościsystemupolitycznego.Wynikite
postawiłyprzedantropologamipytanieoprocesyprzemian,ich
przyczyny,przebiegirezultaty.Procesytebadanometodąporównawczą,
odwołującsiędosformułowanejwXIXwiekuteoriiewolucjonizmu.
Wobecdużejróżnorodnościbadanychsystemówteoriętęskorygowano
wpostacineoewolucjonizmu.JulianStewardwprowadziłtermin
multilinearchange
3
,natomiastMarshallSahlinsiElmanServiceteorię
ewolucjiogólnejikonkretnej
4
.
Wbadaniuprocesówizmianorganizacjipolitycznychantropolodzy
ewolucjoniścispotkalisięzhistorykami.Zaśteoriaewolucjiogólnej
ikonkretnejułatwiałaspotkanieobudyscyplinnaukowychtymhisto-
rykom,którzyszczególnąwagęprzywiązywalidobadaniakonkretnej
rzeczywistościhistorycznej.Historiajestbowiemnaukąozmienności
dziejówludzkichwczasie.Brakzmianworganizacjispołeczeństwato
dlahistorykabrakhistorii.Todlatego,niepotrafiącodtworzyćprzemian
wdziejachspołeczeństwprzedpiśmiennych,historycyutrzymywali,żenie
mająonehistorii.TakipoglądwyraziłwXIXwiekujużHegel
5
.WXXwie-
kunajdobitniejwyraziłjeHughTrevor-Roper,piszącobezsensowności
badańhistoriiAfryki
6
.JeszczeHenrykBrunschwigstarałsięudowodnić,
żewhistoriiAfrykisubsaharyjskiejmożliwejestbadaniezdarzeń,bitew,
panowańwładców,ichgenealogii,aleniemożnabadaćzjawisk
iprocesówprzemian
7
.Wynikipracantropologówpolitycznychdotyczyły
jednakwłaśnieprocesówprzemiandokonującychsięworganizacjach
niepaństwowych(przedpaństwowych)ipaństwowychwAfryceina
3
J.H.Steward,TheoryofCultureChange.TheMethodologyofMultilinearChange,
Urbana1955.
4
M.D.Sahlins,E.R.Service(red.),EvolutionandCulture,AnnArbor1960.
5
PoglądyHeglaiinnychfilozofówihistorykówXIXipoczątkuXXw.omawia
A.BaKonaré,Introductiongénérale,w:Petitprécisderemiseàniveausurl)histoire
africaineàl)usageduprésidentSarkozy,red.A.BaKonaré,Paris2008,s.25.
6
H.Trevor-Roper,TheRiseofChristianEurope,London1965,s.9.
7
H.Brunschwig,Unehistoiredel)Afriquenoireest-ellepossible?,w:Mélangesen
l)honneurdeF
.Braudel,t.2,Paris1973,s.75–86.
