Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
MariolaFlis
Możnarozumobiektywnyokreślićjakosumęintelligibilnych,tojest
uchwytnychprzezintelekt,strukturświata.Najlepiejzobrazowałtenrodzaj
rozumuGeorgW
.Hegel.Podstawowąteząjegosystemufilozoficznegojest
ta,którautożsamiamyśl(absolut)zbytem.Człowiekjakopodmiotpozna-
niastwierdzaDzjednejstrony,żeistnieniejestmyślą,iujmujejepojęciowo,
azdrugiej-naodwrót-odnajdujewswoimmyśleniuistnienie”(Hegel
1967,s.78).Mamytutajwyraźneutożsamieniemyśliibytu,cooznacza,
żebytmusibyćidentycznyzmyślą,ponieważrealizujetylkojejprawa.Byt
tożsamyzmyśląrozwijasięwsposóblogicznyitowłaśniestanowikorzenie
heglowskiegoracjonalizmu.
Racjonalizmtenopierasięnaprzekonaniu,żeidea(rozum),poprzedza-
jącaświatmaterialny,jestpodłożemtegoświata,myśljestpierwotniejszaod
przyrody(bytumaterialnego).Światmaterialnyzostałwyłonionyzidei.Siłą
stwórczą,którawyłoniłamaterięzmyśli,jestrozum,askorodziękirozumo-
wipowstajeświatmaterialny,toprawajegorozwojusąrozumne,logiczne.
Zatemwświecieniematajemnicy,wszystkojestrozumneidziękitemu
wszystkomożnapoznać,ogarnąćludzkimrozumem.Należydodać:wszystko
zwyjątkiemrozumu.
AutorFenomenologiiduchanieprzezwyciężyłsceptycyzmuDavidaHume’a.
Niejesteśmywstanieuprawomocnićnaszegosposobupoznawania,albowiem
rozumniemożesamsiebieuzasadnić.WzoremHeglatrzebagopoprostu
założyć,bowiemniemaalternatywydorozumu.Kryzysracjonalnościpolega
natym,żenastąpiłwyraźnyzwrotkutemu,corozumowiobce,conierozumne.
Niezmieniatojednakfaktu,żerozumzdekonstruowanynadaljestjedynym
prawomocnysposobempoznawaniaświata.Tym,codoprowadziłododekon-
strukcjirozumu/racjonalności,jestjęzyk.
Horrormetafizyczny
LeszekKołakowskipisze:DNiesposóbwymknąćsięzpiekielnegokrę-
guepistemologii:cokolwiekpowiemychoćbynegatywnieowiedzy-zakłada
wiedzę,którejzdobyciemsięchełpimy;«wiem,żenicniewiem»,wziętedo-
słownie,jestwewnętrzniesprzeczne”(Kołakowski1990,s.17).Niemazatem
wiedzyczystonegatywnej.Wszelkawiedzajestpozytywna.Negacjabowiem,
jakuczyłHegel,jesttakżeokreśleniem.Konsekwentnierzeczujmując,akt
wątpieniazakładawiarę,żecośjestprawdziwe,tyleżepodmiotwątpiącynie
wie,comianowicie.Kiedyodrzucasięistnienieprawdy,wszelkiewątpienie
stajesiębezprzedmiotowe.Takwięcsceptycyzmjeststanowiskiemzarówno
metafizycznym,jakiantymetafizycznymwpodobnymsensie,wjakimpozy-
tywizmjestfilozofiąiantyfilozofiązarazem.
Możnaprzyjąć,żefundamentemmetafizykijestrozum,areligii-wiara.
Metafizyka,podobniejakreligia-oczymnauczałjużKołakowskiwObecności
