Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wojnyperskie
23
jejwłasnejstronie,gdziemasięswobodęichobserwowania.Wprzypadku
nieprzyjacielajesttowzasadzieniemożliwe.Znakomitegoprzykładudostar-
czatuniedawnoopublikowanarelacjaFryderykaWilhelmaIIInatematporaż-
kiponiesionejpodjegoosobistymdowództwempodAuerstadt4.Króltwier-
dzi,żewczasiebitwyniemógłsięjużoszukiwaćcodofaktu,żestawiałczoła
wojskomznaczniesilniejszym.Francuzi,jakrelacjonuje,dośćczęstoluzowali
walczącebatalionyświeżymiwojskami,coumożliwiałaimwiększaliczebność
piechoty.JakożePrusacymieli50000żołnierzy,siłyFrancuzównależałoby
oszacowaćna70-80tys.Taknaprawdęmielionitylko27000ludzi5,aFryde-
rykWilhelmbyćmożefaktyczniesiępomylił,aniestarałsięjedyniewytłuma-
czyćklęskę,costajesięjasnewpóźniejszymaneksie,którykróldodałniedługo
potem,gdziepisze,żenapodstawiefrancuskichdokumentóworazinnychin-
formacjiprzekonałsięułże–niechzostanietopowiedzianekunaszemuza-
wstydzeniu–wrógnaprzeciwnasniebyłsilniejszyniż30000żołnierzy”
.
Należytudodać,żeniezawszejesttokwestiazwyczajnegoprzeszacowania
czywyolbrzymienia.Zdarzająsięrównieżodwrotneprzypadki.Zpełnąpre-
medytacjązawarłempowyżejrównieżtakieprzykłady.
Herodotpodaje,żearmiajakąKserksespowiódłdoGrecjiliczyładokładnie
4200000żołnierzy,wtejliczbietabory.Wniemieckimporządkumarszowym
korpusarmijnyzłożonyz30000ludzizajmujejakieś22,5kmbeztaborówba-
gażowych.Perskakolumnamarszowabyłabyzatemdługana3600kmigdyczo-
łotejżekolumnydocierałobydoTermopil,jejkoniecdopierowymaszerowy-
wałbyzSuzypodrugiejstronieTygrysu.Niemieckiemukorpusowiarmijnemu
towarzyszyartyleriaiskrzyniezamunicją,cozajmujesporomiejscaiwtym
kontekściearmiaantycznawymagałabymniejprzestrzeni.Zdrugiejstronyar-
miaperskazpewnościąmiałabardzoluźnądyscyplinęmarszu,którejwysoki
poziommożnaosiągnąćjedyniepoprzezbardzościsłeokreślenieorganizacji
armiiwrazzestałymwysiłkiemiuwagąpoświęcanątemuaspektowi.Bezdyscy-
plinymarszowejkolumnybardzoszybkorozciągająsiędodwukrotnieanawet
trzykrotniewiększychrozmiarów.Stądperskiewojska,nawetbezartylerii,
mogąbyćwprzybliżeniuporównywalnejeślichodzioprzestrzeńpotrzebnądo
przemarszu.
Sądzisię,żepoodejściuKserksesazjegowielkąarmiąMardoniuszpozostał
namiejscuz300000żołnierzy,lecznawettaliczbaniejestwiarygodna.We-
długprzekazuHerodotaMardoniusz,gdyzniszczyłAtenyporazdrugipoma-
szerowałstamtądzpowrotemdoTanagryprzezDeceleę,zaśnastępnegodnia
dalej.Żadnaarmialicząca300000ludziniejestwstaniemaszerowaćwten
sposób.NawetjeśliczęśćarmiiperskiejpozostałaztyłuwBeocjiinietylko
przełęczDecelea,alewszystkieprzełęczeprowadząceprzezgóryzostałyby
użytewtymsamymczasie,armiataniemogłabyliczyćwięcejniżokoło75000
wojowników,wtymsprzymierzonychGreków.
4P.Bailleuw:DeutscheRundschau,grudzień1899.
5vonLettow,DerKriegvon1806und1807.
