Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
KsięgaII
mański4.GdyWizygociprzekroczyliDunajirozpocząłsięstrumieńprawdzi-
wychWędrówekLudów,rzymskihistorykopisujenamjakwpierwszejwiel-
kiejbitwieubarbarzyńcy”zaśpiewaliheroicznąpieśńkuczciichprzodków,zaś
uRzymianie”wznieślibaritus5.
Niezwykłegodowodu,ukazującegodojakiegostopniaarmiarzymskazosta-
łazgermanizowanawczwartymstuleciu,dostarczyłyostatniowykopaliskaar-
cheologiczne.ŁukDunajuiDobrudżyzostałzabudowanytrzemaliniami
obronnymizróżnychokresów.Obecnieustalono,żenajstarszaznichbyłani-
skimwałemziemnym,zwróconymnapołudnie.Prawdopodobniewznieśligo
barbarzyńcyprzeciwkoRzymianom.Liniadruga,wyższywałziemny,wcało-
ścimacharakternaszegogermańskiegolimesu,cowskazuje,żeprawdopodob-
niewpodobnymczasiezostałwzniesionyprzezRzymian.Liniatrzeciatomur
kamienny,któryjednoznaczniemożnaprzyporządkowaćdowiekuczwartego.
Leczfortyfikacje,któresięnańskładająiktóreonłączy,sązupełniepodobne
dowczesnośredniowiecznychumocnieńnaziemiachniemieckich.Raczejnie
mogłyzostaćzbudowaneprzezsamychGermanów.Ichskłonnośćdowykony-
waniaciężkichpracnadalbyłabardzoniewielka.Niemniejprzywódcy,którzy
nakazalibudowętychinstalacjiiszczegółowojezaplanowali,bylijużGerma-
nami.NieżylijużwwojskowychtradycjachRzymu,leczpodobniejakwe
wszystkichsystemachmilitarnych,równieżwprzypadkufortyfikacjizwrócili
siękukoncepcjom,jakieprzynieślizeswejojczyzny,anastępnierozwinęliprzy
pomocyznacznychśrodkówiwzgodziezprzykładami,jakiedostrzeglinate-
renachrzymskich6.
Wtymczasiesłowobarbarusbyłoterminemściśleoznaczającymżołnierza.
Budżetwojskowynajwyraźniejnazywanoufscusbarbaricus”7.
Niepowiniennaszwieśćfakt,żewtymokresieźródłastalemówiąorzym-
skimsystemie,rzymskiejchwaleirzymskiejodwadze.NawetProkopiusz,któ-
rysamprzyznajeprzykażdejokazji,żetobarbarzyńcywgłównejmierzeodpo-
wiadalizarzymskiezwycięstwa,nadalwszóstymwiekumówiozwycięstwach
urzymskiejodwagi”nadbarbarzyńcami,gdyżzwycięstwatezostałyodniesione
podcesarskimsztandarem8.
Takwięcpocząwszyodkońcatrzeciegowieku,armierzymskieskładałysię
znajemnikówróżnegorodzaju.Wwiększości,abyćmożejużgłównie,bylioni
całkowitymibarbarzyńcami,Germanami,którzybylidzielniwwalce,leczztru-
demdawałosięichkontrolowaćpozanią,wszczególnościwczasiepokoju.
Oilezdyscyplinowanelegionydośćczęstosiębuntowały,toobecniecesarz
icesarstwocałkowiciebyłyuzależnioneoddobrejwolitychgrup.Germanie
4Ammianus20.4.17.Źródłoonikłejwartości,NikoforosKallisos,równieżpodajetęinformacjęna
tematWalentynianaI.NiemniejopisuSymmachusa(orationes1.10),oilemożnaufaćretorom,wy-
kluczatakąmożliwość.
5Ammianus31.7.11.
6Schuchhardt,uDieAnastasiusmauerbeiKonstantinopelunddieDobrudschawälle”,Jahrbücherdes
ArchäologischenInstituts,T.16,s.107.
7Brunner,DeutscheRechtsgeschichte1,39(wyd.2,s.58).
8ZaobserwowałtozasadnieDahnwProcopvonCäsareas.391.
