Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
żydowskiegopaństwanaterytoriumZiemiObiecanejwPalestynie.Propo-
zycjapotraktowaniasyjonizmujakopostulatuświeckiego,awięcodarcia
gozreligijnegowymiaru,pomijającwielkieproblemy,którewywoływa-
ławrealiachspołeczno-politycznychXIXwieku,musiałasięspotkaćze
zdecydowanąkrytykątradycyjnegorabinatu,odstuleciwyznaczającego
rytmżyciadiaspory.Tradycyjneśrodowiskawzdecydowanejwiększości
potraktowałyruchsyjonistycznywkategoriachśmiertelnegozagrożenia
żydowskiejtożsamościbudowanejwokółreligiiiwiaryprzodków.Przez
całewiekiżydowskątożsamośćokreślanowyłączniewobszarzetożsamo-
ścireligijnej,toznaczyprzynależnościdowyjątkowej,ponieważwybranej
przezBoga,grupy(ludu,narodu)religijnej,luduwybranego,inazbudo-
wanymnanimprzymierzu.Żydowskahistoriazaczynałasięodpowołania
Abrahama(DOjcawielunarodów”)ijegowędrówkidoZiemiObiecanej
—Kanaan.PrzymierzezawartemiędzyBogiemiczłowiekiemwyznaczało
pozycjęluduwybranego—Żydów,cozostałopotwierdzoneiumocnione
odnowionymprzymierzem,któredokonałosięzapośrednictwemMoj-
żesza.Topoczucienależnościdowspólnotyreligijnejnaroduwybranego
formowało(iczynitakdodziś)żydowskośćzarównowsensieimmanent-
nymwramachwspólnoty,jakinazewnątrz,wobszarzerelacjizeświatem
nieżydowskim.SyjonizmzaproponowanyprzezHerzlaodsamegopocząt-
kustałsiępoważnymzagrożeniemtradycyjnejwizjiżydostwa,uzurpując
sobieprawodozawłaszczeniareligijnejideipowrotudoSyjonu.Zpunktu
widzeniaortodoksjisyjoniścidopuszczalisięniemożliwejdozaakceptowa-
niaprofanacjiświętejidei,niszczącnajwyższąwartośćwiaryżydowskiej
itymsamymzrywając—wichmniemaniu—przymierzezBogiem.Ta-
kierozumieniedodziśdeterminujestosuneksyjonizmu,kształtowanego
przeznowypatriotyzmdominującygłówniewIzraelu,dosilnejwdiaspo-
rze,aletakżemocnoobecnejwsamymIzraeluopozycjiwobecsyjonizmu,
podnoszącejprzedewszystkimantyreligijnycharakterruchu.
BezwątpieniasyjonizmwXIXwiekuwyniósłdorangizasadnicze-
goproblemukwestiężydowskiejtożsamości,rozpatrującjąwkatego-
riachniereligijnych.Syjonizmtakujętybyłreakcjąnatrzyrozwijającesię
wXIXwiekumotywyprzemianspołecznych,charakteryzującychrelację
wspólnotyżydowskiejzotoczeniem.Temotywyto:ukształtowaniesięno-
woczesnegoantysemityzmu,procesżydowskiejemancypacjiijejkonse-
kwencjiorazproblemtakzwanejkwestiiżydowskiej(Judenfrage).Twórcy
ruchusyjonistycznego,jegozałożycielTeodorHerzlijegoideologMaks
Nordauuważali,podobniejakwcześniejsiprotagoniściruchu,antysemi-
tyzm,emancypacjęikwestiężydowskązafundamentalneproblemy,które
dorozwiązaniamażydostwoiodktórychrozwiązaniazależećbędziejego
przyszłość.Nieulegawątpliwości,żedużywpływnapostrzeganietych
