Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
27
RozprzestrzenieniesięwładzyfrancuskiejnacałąEuropę—szcze-
gólnienakrajeRzeszy—spowodowałotakżerozpowszechnienieidei
zrównaniaŻydówzinnymiobywatelaminaprawiewszystkiekrajepod-
biteiuzależnioneodFrancji.Mimopewnychograniczeńwprowadzonych
przezNapoleonaBonaparteŻydzizyskaliprawnąmożliwośćintegracji
wniespotykanymdotychczaswymiarze.Stopniowo—wrazzpostępem
republikańskiej,apóźniejcesarskiejarmii—procesprzyznawaniaŻydom
pełniprawobywatelskich,itozazwyczajjednymaktem,awięcwkonwek-
cjiliberalno-rewolucyjnej,rozszerzałsięnaposzczególnepaństwaEuro-
py
9.Ważnymdlaopisuprocesuemancypacjiwydarzeniemztegookresu
byłopowołanieprzezNapoleonaogólnożydowskiejinstytucjipodnazwą
WielkiegoSanhedrynu.Zzałożeniazgromadzenietomiałoregulować
wszystkiekwestiedotycząceŻydów,nawetpozagranicamiFrancji.Wielki
SanhedrynzacząłobradywParyżuwlutym1807roku,jednakpomie-
siącuzostałrozwiązany(wzasadziezamkniętynawniosekszefapolicji
J.Fouchégo).NapoleonostatecznieuregulowałstatusŻydówweFrancji
dwomadekretamizroku1808.Niemniejrealizacjapierwotnegopostulatu
hrabiegoClermont-Tonnerregookazałasięniemożliwa.Wzamianzato
dekretynormowaływewnętrznystatusgminżydowskich,atakżeustalały
relacjeekonomiczneiporządkowałydziałalnośćhandlowąmiędzygmina-
miaotoczeniem.Wzasadziedekretyte,któremiałyobowiązywaćtylko
dziesięćlatijużpoupadkuNapoleonawroku1818niezostałyprzezkróla
przedłużone,wprowadziłyspecyficznystatusŻydówweFrancji,doprowa-
dzającdotraktowaniaichjakogrupywyjątkowej,różnejodchrześcijań-
skiegootoczeniapodwzględemprawno-ekonomicznym.Byłytowięcakty
prawne,którewdużymstopniucofałyuchwałęemancypacyjną,choćnie
zatrzymałyaniprocesówemancypacji,aniasymilacjiżydowskiej.Fran-
cuskieaktyprawneobowiązywałytakżenawiększymobszarzeRzeszy,
awłaściwiewpowołanymnajejgruzachZwiązkuReńskimorazmocno
oddziałałynakształtowaniesięprawnejsytuacjiŻydówwKrólestwiePrus.
Ogólniemówiąc,obszarniemieckibyłdlażydostwanajważniejszymtere-
23grudnia1789rokuwreakcjinauchwaleniepełniprawobywatelskichdlaprotestantów
orazzłożeniepetycjiwtejsamejsprawieprzezdeputowanychżydowskiegopochodzenia
zLotaryngiiiAlzacji,wygłosiłprzemówieniezawierającezdania:DIlfauttoutrefuseraux
JuifscommenationettoutaccorderauxJuifscommeindividus.Ilfautqu’ilsnefassent
dansl’Étatniuncorpspolitiqueniunordre.Ilfautqu’ilssoientindividuellementcitoye-
ns”.A.-E.Halphen:Recueildeslois:décrets,ordonnances,avisduconseild’état,arrêtés
etrèglementsconcernantlesisraélitesdepuislaRévolutionde1789:suivid’unappendice
contenantladiscussiondanslesassembléeslégislatives,lajurisprudencedelacourdecas-
sationetcelleduconseild’état,etdesnotesdiverses.Paris1851,s.183.Por.F.Battenberg:
ŻydziwEuropieł,s.286—287.
9Procestenkrótkoprzedstawia:F.Battenberg:ŻydziwEuropieł,s.288—289.
