Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Wprowadzenie
nemzmianstatusuipołożenia,ponieważzamieszkiwałagodużadiaspora
takzwanychŻydówaszkenazyjskich(większośćmieszkałaoczywiściena
terenachRosji,alesytuacjatam—tooddzielnyproblem),ponadtowłaśnie
kulturaaszkenazyjskasilniezwiązanabyłazkulturąniemiecką.
Kolejnymważnymdokumentemwprocesieemancypacjiokazałsię
edyktemancypacyjnyogłoszonyprzezkrólaPruswmarcu1812roku.Jego
ideamiałaoparciewkoncepcjiliberalno-rewolucyjnej,toznaczywduchu
ustawodawstwafrancuskiego,choćzpewnymiograniczeniami(warunka-
mi).Edyktznosiłwszystkiedotychczasobowiązująceregulacjeprawne,które
dotyczyłyŻydów,iwprowadzałnowe.Najważniejszącechątegodokumen-
tubyłowprowadzenierównouprawnieniaŻydównaobszarzecałegokróle-
stwa.Edyktotwierałparagraf,któryuznawałwszystkichŻydówzaobywa-
telipaństwa
10.Niemniejuzyskanieobywatelstwauzależnionoodspełnienia
pewnychwarunków.Zostałyonewyliczonewnastępnychparagrafach,
aostateczniesprowadzałysiędokoniecznościprzyjęcianazwiskDstałych”
(toznaczywłaściwieniemieckich),prowadzeniawszelkiejdokumentacji
handlowej,umówwjęzykułacińskimlubniemieckim.Innymisłowy,Żydzi
musielisiędostosowaćdochrześcijańskiegootoczeniaidopierowówczas
moglizostaćuznanizaobywateli.WinnymwypadkupozostawaliŻydami
Dobcymi”.Wartowskazać,żemożliwośćkarierywurzędachpaństwowych
iadministracjizostaławedykciepominiętaimiałabyćuregulowanainną
ustawą
11.Żydomprzyznanowięcpełnięprawobywatelskich,jednakedykt
zawierałtakżepewneniedogodności,któremogływprzyszłościprzyczynić
się(itaksięstało)doograniczeniażydowskiejswobodyobywatelskiej.Dość
dużymmankamentemokazałosięprzedewszystkimzachowaniestatusu
regulowaniażydowskichprzywilejówopartegonaregulacjachspecjalnych.
Takitrybmusiałprowadzićdozachowaniapewnegostanunierównowa-
gilubnierówności.NainnymankamentwskazałFriedrichBattenberg:
DZpunktuwidzeniatechnikiustawodawczejrzecząnagannąbyłfakt,że
prawaŻydówzostaływymienioneenumeratywnie,cowpóźniejszychroz-
porządzeniachszczegółowychiuzasadnieniachsądowychdopuszczało
wąskąinterpretacjęnaniekorzyśćŻydów”
12.Dalszyrozwójwypadkówdał
wieleprzykładówuzasadniającychtęnegatywnąocenę.
10DDieinUnsernStaatenjetztwohnhafen,mitGeneral-Privilegien,Naturalisations-
-Patenten,SchutzbriefenundKonzessionenversehenenJudenundderenFamiliensindfür
EinländerundPreußischeStaatsbürgerzuachten”.E.R.Huber:Dokumentezurdeut-
schenVerfassungsgeschichte.DeutscheVerfassungsdokumente1918—1933.Berlin1992,
s.17;F.Battenberg:ŻydziwEuropieł,s.293.
11F.Battenberg:ŻydziwEuropieł,s.294.Zob.E.R.Huber:Dokumentezur
deutschenVerfassungsgeschichteł,s.17.Ustawatanigdyniezostałaprzyjęta.
12F.Battenberg:ŻydziwEuropieł,s.294.
