Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17IŚwiatarabskiwprzededniuArabskiejWiosny
jednośćarabska
LibijczykaczyMarokańczyka.Podziałypojawiłysięwłaś-
ciwiedopierowXXw.,aiwówczasmożnazauważyćwiele
elementówwspólnych(choćmówienieosyryjskiejliteratu-
rzepięknejczyhistoriografiialgierskiejjestjużuzasadnio-
ne).WszyscyArabowie-iszerzej-muzułmanietraktują
okresklasyczny,odVIIdoXIIIw.,jakoczasświetności
własnejcywilizacji.Kolejnestulecianieprzyniosłyjużtak
spektakularnychdokonańliterackichczynaukowych,choć
rozpowszechnionemniemanieocałkowitymupadkukul-
turyarabskiejażdoXIXw.stanowipewienparadygmat,
niecałkiemuzasadniony.Naszczęściewostatnichlatach
rozpoczynasięwalkaznim-miejmynadzieję,żewygrana.
Możnapowiedzieć,żechoćkalifatzacząłrozpadać
sięjużwIXw.(szczególnienaterenachwschodnich,za-
mieszkanychprzezludyirańskie),toświatarabskiwciąż
pozostawałjednością,leczdośćenigmatyczną.Byłotak
równieżwpóźniejszychokresach,ażdoczasównowożyt-
nych,kiedyEuropazaczęłacorazbardziejzdecydowanie
wkraczaćnajpierwdoEgiptu(wyprawaNapoleona),apo-
temdoMaghrebu(rok1830).Później,wobeccorazwięk-
szegosłabnięciapaństwaosmańskiego,byłotylkogorzej.
Arabowie-zprzyczyn,któredotejporyniezostałyjed-
noznaczniewyjaśnioneaniprzezbadaczyarabskich,ani
przezorientalistów-stalisięprzedmiotem,aniepodmio-
temnajnowszychdziejówświata.
NajtragiczniejszeokazałysięskutkiIwojnyświato-
wej-przedewszystkimukładSykes-Picotz1916r.oraz
późniejszaorokdeklaracjaBalfoura.Wtensposóbna
BliskimWschodziepowstałybrytyjskieifrancuskiestre-
fymandatowe;wMaghrebiedopodziałówdoprowadziły
wypadkiinnegotypu.WdrugąpołowęXXw.światarab-
ski,całyczasodczuwającyswojąjedność,wkroczyłjako
grupapaństwstworzonychprzezEuropejczykówwedle
zasadiwyobrażeńnwziętychzsufitu”,aprzedewszyst-
kimwedleswoichpartykularnychinteresówpolitycznych.
Rozpocząłsięproces,dotądniezakończony,tworzenia
