Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Terminnperformująceprzedmioty”zyskałdodatkowykontekstwraz
zwłączeniemdorefleksjilalkarskiejideinowegomaterializmu,wktórych
centrumjestprzewartościowaniepodmiotowościczłowiekawświetleroli
materiijakoźródłasiłnaniegooddziałujących.RebeccaSchneiderzauważa,
żenowymaterializmodwracadominującądotychczasperspektywę,wktórej
człowiekpostrzegałwyłączniesiebiejakopodmiotsprawczy,zarządzający
działaniemrozmaitychrzeczy,przedmiotówinarzędziniczymlalkarzpo-
ruszającynićmimarionetki.Wzamianwydobywasprawcząrolęprzedmio-
tówwkształtowaniuludzkichzachowań,rozwijająctymsamymnamysłnad
autonomicznymperformansemmaterii25.Uznaniesprawczościmateriinie
oznacza,żesprowadzasięonadoludzkichmetoddziałaniaanitymbardziej
animizmu,nacozaAndrewPickeringiemzwracauwagęEwaDomańska26.
Wprowadzonychwśrodowiskulalkarskimbadanichnadperformujący-
miprzedmiotamiszczególnieinspirującaokazałasięideanwitalnościmate-
rii”wujęciuJaneBennett.AutorkaksiążkiVibrantMatter.APoliticalEcology
ofTingszaproponowaławnawiązaniudoideinaktanta”wujęciuBrunona
Latoura,abyprzezpojęciewitalnościmateriirozumiećzdolnośćrzeczynnie
tylkodoutrudnianialubblokowaniawoliizamiarówludzi,lecztakżedo
działaniajakoquasi-agencilubsiływedługwłaściwychdlanichtrajektorii,
możliwościitendencji”27.Materiajestnaktantem”
,czylimasprawczość,po-
trafiwytwarzać,wywieraćwpływ,powodowaćokreśloneskutkiizmieniać
biegwydarzeń.DassiaN.Posnerpodkreśla,żeBennettndefiniujesprawczość
nieożywionegoświatamaterialnegowtakisposób,wjakilalkarzezwykliopi-
sywaćswojąwspół-grę,relacjęzlalkami”28,ipodsumowuje:
Terminnperformansmaterii”
,podobniejakzaproponowaneprzezProscha-
napojęcienperformująceprzedmioty”
,osadzalalkęwszerszymkontekście,
aledodatkowostawiawcentrumuwagiżywotność,dynamikęmaterii.Jeśli
zaczniemyodzałożenia,żeprzedmiotyzawierajążycieiwolęorazintencję
namocywłaściwejimnaturyisposobuzorganizowania,zamiastmyśleć,że
tylkoludziedzierżąbezwładnąmaterię(itymsamymdominująnadnią),
topozwolinamtoproduktywnieprzemyśleć,wjakisposóbwchodzimy
25
R.Schneider,NewMaterialismsandPerformanceStudies,nTeDramaReview”
2015,Vol.59:4(228),s.10.
26
E.Domańska,nZwrotperformatywny”wewspółczesnejhumanistyce,nTeksty
Drugie”2007,nr5,s.57-59.
27
J.Bennett,VibrantMatter.APoliticalEcologyofTings,Durham-London2010,
s.viii;cyt.za:D.N.Posner,dz.cyt.,s.6.
28
Tamże.
30Teatralnewspółdziałanieczłowiekaimateriiwświetleprzemian...
